อย่าเป็นแค่เพียงผู้นำโดยตำแหน่ง จงเป็นผู้นำที่ได้ใจของทุกคนในองค์กร

เคยสงสัยหรือไม่ว่า ทำไมผู้นำบางคน เวลาที่เขาเป็นผู้นำ ผู้ตามต่างก็ให้ความเกรงอกเกรงใจ ทำตามคำสั่งอย่างดี แต่พอหลังจากที่เขาลงจากตำแหน่งผู้นำ ผู้ตามกลับไม่แยแส ไม่สนใจ บางคนดีใจด้วยซ้ำที่ไม่ต้องอยู่กับผู้นำแบบนี้ต่อไป ในทางตรงกันข้าม บางคนเป็นผู้นำที่ผู้ตามยินดีที่จะยอมตามทั้งกายและใจ อีกทั้งเวลาที่ลงจากตำแหน่งแล้ว ก็ยังคงเป็นผู้นำของทุกคนตลอดไป แม้ว่าจะไม่มีตำแหน่งอะไรติดตัวเลยก็ตาม

หนังสือเกี่ยวกับภาวะผู้นำเล่มหนึ่งที่ยังคงสามารถตอบโจทย์นี้ได้ก็คือ หนังสือชื่อว่า 5 Levels of Leadership ของ John C Maxwell ซึ่งถือว่าเป็นอีกหนึ่งกูรูทางด้านการพัฒนาภาวะผู้นำ ซึ่งเนื้อหาในหนังสือ ก็ยังคงสามารถนำมาปรับใช้กับการเป็นผู้นำในยุคปัจจุบัน

John C Maxwell แบ่งระดับของการเป็นผู้นำออกเป็น 5 ระดับคือ

1. ผู้นำโดยตำแหน่ง ซึ่งเป็นลำดับขั้นที่ต่ำที่สุด มีเพียงตำแหน่งเท่านั้นที่ทำให้เราเป็นผู้นำ หรือในอีกนัยหนึ่งก็คือ ทุกคนยอมรับว่าเราเป็นผู้นำแค่เพียงตำแหน่งเท่านั้น แต่ไม่เคยรู้สึกว่าเราเป็นผู้นำที่แท้จริงที่พนักงานทุกคนเต็มใจอยากจะติดตามด้วยใจจริง ๆ
2. ผู้นำเพราะความสัมพันธ์ที่ดี อันนี้เริ่มที่จะเป็นผู้นำที่ใช้ความสัมพันธ์ที่ดีกับลูกน้อง ทำให้ลูกน้องรู้สึกดีที่จะตามเรา การเป็นผู้นำในระดับที่สองนี้ จะใช้ความสัมพันธ์ที่ดีกับพนักงาน ผู้นำจะดูแลทุกข์สุข และมีการสื่อสาร มีการสร้างแรงจูงใจและแรงบันดาลใจที่ดีในการทำงาน และการใช้ชีวิตในองค์กร พนักงานจะยินดี และเต็มใจติดตามผู้นำคนนี้ด้วยความรู้สึกที่ดี ไม่ใช่แค่เพียงมีแค่ตำแหน่งอีกต่อไป
3. ผู้นำเพราะความสามารถในการทำงาน ผู้นำในระดับนี้ จะต่อยอดจากความสัมพันธ์ที่ดี โดยการสร้างอนาคตของการทำงานที่ดีให้เกิดขึ้นจริงในองค์กร ผู้นำในระดับนี้จะมีวิสัยทัศน์ที่ชัดเจน มีความสามารถในการนำพาองค์กรและพนักงานไปสู่อนาคตที่ดีขึ้นได้อย่างต่อเนื่อง จะเป็นผู้ที่ใช้ความสามารถของตนเองในการทำงาน ทำให้พนักงานรู้สึกได้ว่า ผู้นำคนนี้มีความน่าเชื่อถือ และฝากอนาคตในการทำงานของตนเองไว้กับเขาได้
4. ผู้นำที่ทำให้ลูกน้องเก่งไปด้วย นี่คือผู้นำที่ใช้ความเก่งทั้งด้านความสัมพันธ์ และความเก่งในการทำงาน มาพัฒนาพนักงาน เพื่อให้พนักงานในองค์กรมีความรู้ และมีความสามารถมากขึ้น ยิ่งไปกว่านั้น ผู้นำในระดับนี้ ยังพยายามที่จะสร้างผู้นำในรุ่นถัด ๆ ไปอย่างต่อเนื่องอีกด้วย การที่พนักงานยอมตามผู้นำแบบนี้ก็เพราะว่า ตามแล้วเขาเก่งขึ้น และได้รับการพัฒนาอยู่ตลอดเวลานั่นเอง
5. ผู้นำโดยบารมีอย่างแท้จริง นี่คือผู้นำที่สร้างความสัมพันธ์ที่ดีได้กับทุกคน ใช้ความสามารถของตนในการทำงาน และพัฒนาพนักงานคนอื่นๆ ให้กลายเป็นผู้นำในอนาคตได้ และทำแบบนี้อย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด และทุกคนก็เห็นในสิ่งที่ผู้นำคนนี้ได้ทำเอาไว้ ซึ่งสุดท้าย ผู้นำคนนี้ก็จะกลายเป็นผู้นำที่มีบารมีอย่างแท้จริงนั่นเอง

การที่เราจะเป็นผู้นำที่ดีได้นั้น เราจะต้องเป็นผู้นำที่มากกว่าแค่โดยตำแหน่งเพียงอย่างเดียว เพราะนั่นไม่ใช่ผู้นำ นั่นเป็นเพียงแค่ตำแหน่งงาน ที่ทำให้ลูกน้องยอมที่จะต้องทำตามที่เราบอก แต่พอเราหมดตำแหน่ง หมดอำนาจ เขาก็จะไม่สนใจเราอีกเลย

มีพนักงานหลายคนที่เคยเล่าให้ฟังว่า เคยมีนายที่มีตำแหน่งกรรมการผู้จัดการของบริษัท ซึ่งมีอำนาจเต็มที่ เขาใช้งานพนักงานเยี่ยงทาสจริง ๆ ทำไม่ดีก็ด่า ทำดีก็ไม่เคยชม หรือไม่เคยให้ความสำคัญอะไรเลย ทำให้พนักงานทุกคนระอาในพฤติกรรมของเขาอย่างมาก เวลาถามถึงอนาคตของบริษัท ก็ตอบไม่ได้ว่า จะพาไปทางไหน อีกทั้งยังไม่เคยทำอะไรที่พอจะเป็นที่พึ่งให้พนักงานได้เลย พนักงานที่ทำงานด้วยนั้น ก็แค่ทำตามที่เขาสั่งก็พอ ผู้นำแบบนี้ทำให้คนเก่ง ๆ หลายคนขององค์กรต้องออกจากองค์กรไปก็เยอะ

แต่ก็มีพนักงานที่เล่าให้ฟังว่า นายใหญ่ของเขาเป็นคนที่ให้ความสำคัญแก่พนักงานมาก เวลาทำงานผิดพลาด ก็โดนตำหนิเป็นธรรมดา แต่ก็ไม่ใช่การด่ากราด แถมผิดแล้ว นายก็ยังสอนให้เรารู้ว่าที่ถูกเป็นอย่างไร และสอนให้มองในสิ่งที่กว้างขึ้น เพื่อไม่ให้เกิดความผิดพลาดในครั้งต่อไป เมื่อไรที่ทำงานได้ดี ก็มีการขอบคุณเรา และชื่นชมให้เรารู้ว่า นี่แหละคือผลงานที่ดี และอยากให้รักษาระดับผลงานดีๆ แบบนี้ไว้ อีกทั้งยังพยายามที่จะสร้างผู้นำรุ่นใหม่ๆ ให้พนักงานทุกคนมีโอกาสที่จะได้รับการพัฒนาทักษะในการทำงานที่ดีขึ้น โดยคิดแค่เพียงว่า ในอนาคตพนักงานเหล่านี้จะต้องมีความสามารถมากขึ้น และเป็นที่ต้องการตัวขององค์กรทั่วไป เวลาที่องค์กรนี้ไม่อยู่แล้ว พนักงานทุกคนก็ยังคงมีทักษะที่พร้อมที่จะทำงาน และเป็นที่ต้องการตัวอยู่เสมอ

ถ้าเจอกับนายสองแบบนี้ เราอยากจะติดตามนายคนไหนดีครับ