วันนี้ขออนญาตใช้ชื่อบทความวันนี้เป็นภาษาอังกฤษเพราะมันสื่อความหมายได้ตรงกว่า ซึ่งถ้าเราจะแปลเป็นภาษาไทย ก็น่าจะได้ประมาณว่า วิธีคิดแบบใหม่ ทักษะใหม่ๆ และเครื่องมือใหม่ๆ 3 คำนี้ เรามักจะรู้สึกว่า ปัจจุบันนี้เริ่มมีการใช้กันมากขึ้น มีการพูดถึงกันมากขึ้น ว่าจะต้องเปลี่ยนแปลง ต้องปรับให้ทัน ต้องเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ถ้าเราต้องการจะอยู่รอดให้ได้ในโลกยุคนี้
แต่เราทราบหรือไม่ว่า จริงๆ แล้ว 3 คำนี้ มันเกิดขึ้นมานานแล้ว นานมากด้วยครับ เพียงแต่ในยุคนั้นมันเกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป ไม่ได้เร็วแบบนี้ แต่อย่างไรก็ดี ถ้าคนเราในแต่ละยุคต้องการอยู่รอดให้ได้ ก็ต้องอาศัย 3 คำนี้ทั้งสิ้น
- ยุคล่าสัตว์ ยุคนี้ ค่อนข้างจะโบราญหน่อย เพราะเป็นยุคที่คนเราหาเลี้ยงชีพด้วยการล่าสัตว์ และเก็บพืชต่างๆ ในป่า ซึ่งมีอยู่ตามธรรมชาติเพื่อมาใช้ในการเลี้ยงชีพของตนเอง และครอบครัว คนในสมัยนี้ มีวิธีคิดในลักษณะที่มองสั้นๆ ก็คือ ให้แต่ละวันมีพอเลี้ยงชีพ แล้ววันพรุ่งนี้ก็ค่อยออกไปหาใหม่ อาจจะมีการเก็บและการถนอมอาหารไว้บ้างในช่วงที่เข้าฤดูกาลที่แตกต่างออกไปเช่นฤดูหนาว ทักษะที่ใช้ก็จะเป็นทักษะในการล่าสัตว์ การดูพืชผลไม้ชนิดต่างๆ ให้ออก ว่าอะไรทานได้ อะไรทานไม่ได้ เครื่องมือที่ใช้ก็เป็นเครื่องมือในการล่าสัตว์เป็นหลัก
- ยุคเกษตรกรรม ยุคถัดมา เริ่มมีคนเปลี่ยนวิธีคิดใหม่ว่า ถ้ามัวแต่ล่าสัตว์และเก็บของป่าแบบนี้ คงไม่พอกิน เพราะจำนวนสมาชิกในกลุ่มมีมากขึ้นเรื่อยๆ ก็เลยมีวิธีคิดใหม่ว่า จะทำอย่างไรให้มีสัตว์พอกินไปนานๆ มีพืชผักผลไม้ที่สามารถกินได้มากขึ้นเรื่อยๆ ถ้าเราใช้วิธีคิดแบบเก่าในยุคล่าสัตว์ ก็จะคิดแค่เพียงว่า งั้นก็คงต้องล่าให้มากขึ้น และหาพืชผักให้มากขึ้น โดยเดินให้ไกลขึ้น เข้าเข้าไปในป่าที่ลึกขึ้น ซึ่งในระยะยาวก็ไม่ได้อย่างที่เราต้องการ วิธีคิดใหม่ ก็คือ ถ้าเราเอาสัตว์เหล่านั้นมาเลี้ยงเลยล่ะ ทำเป็นฟาร์ม และนำพืชผลไม้นั้นมาปลูกเอง เราก็มีผลผลิตที่มากขึ้น และยังสามารถที่จะนำไปขายยังหมู่บ้านอื่นๆ ได้อีกด้วย พอวิธีคิดเปลี่ยน ทักษะในการทำงานก็ต้องเปลี่ยน ถ้าใช้ทักษะในการล่าสัตว์ มาเลี้ยงสัตว์คงไม่ได้แน่นอน รวมถึงเครื่องมือในการทำเกษตรกรรมก็ต้องเปลี่ยนแปลงไปจากเครื่องมือในการล่าสัตว์ แปลว่า ถ้าเราอยากจะเติบโตก็ต้องมีการปรับเปลี่ยน วิธีคิด ทักษะ และเครื่องมือในการทำงาน
- ยุคอุตสาหกรรม เป็นยุคที่เริ่มเอาเครื่องจักรต่างๆ เข้ามาใช้มากขึ้น ยุคนี้ก็เช่นกัน ถ้าใครที่เห็นลู่ทางที่ดีในการทำอุตสาหกรรม ก็ต้องเปลี่ยนวิธีคิดจากยุคเกษตรกรรม มาเป็นอุตสาหกรรมให้ได้เช่นกัน ซึ่งก็คือ คำว่าผลผลิตที่มากขึ้น โดยอาศัยเครื่องจักรอุตสาหกรรมเข้ามามากขึ้น และใช้คนในการควบคุมเครื่องจักรนั้นเพื่อสร้างผลผลิตที่ดีขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้ก็เช่นกัน ที่ทำให้คนเราต้องเปลี่ยนวิธีคิดใหม่ เปลี่ยนทักษะในการทำงานใหม่ และเครื่องมือในการทำงานใหม่อีกเช่นกัน ใครไม่เปลี่ยนหรือเปลี่ยนช้า ก็จะตามคนอื่นไม่ทัน และอาจจะมีผลต่อการทำงานของเราในอนาคตได้เช่นกัน
- ยุคแห่งข้อมูลข่าวสาร ยุคนี้ก็จะเริ่มนำเอาข้อมูลในการทำงานไม่ว่าจะเป็นเรื่องอะไรก็แล้วแต่ จะมีการจัดเก็บ และนำมาวิเคราะห์เพื่อที่จะต่อยอดการทำงาน เป็นยุคแห่งความรู้ หรือที่เราเรียกกันว่า knowledge worker คนทำงานจะต้องเป็นคนที่สามารถวิเคราะห์ข้อมูล หาประโยชน์จากข้อมูลที่มีอยู่ เพื่อต่อยอดการทำธุรกิจออกไป ให้ดีขึ้นในอีกหลายเท่าตัว ลองนึกภาพของนักล่าที่เปลี่ยนมาเป็นเกษตรกรที่ประสบความสำเร็จ จากนั้น ก็นำเอาเครื่องจักรกลมาใช้ในการทำการเกษตรมากขึ้น เพื่อให้ได้ผลผลิตมากขึ้น พอมาถึงยุคนี้ ก็เริ่มนำเอาข้อมูลการทำการเกษตรที่เก็บรวบรวมมา เอามาปรับใช้ให้เป็นประโยชน์ ไม่ว่าจะเป็นความรู้ด้านพันธุศาสตร์ การปรับปรุงสภาพแวดล้อมต่างๆ เพื่อให้ผลผลิตดีขึ้น คนที่จะเติบโตในยุคนี้ ก็จะต้องปรับเปลี่ยนวิธีคิด เปลี่ยนทักษะในการทำงาน และเปลี่ยนเครื่องมือในการทำงานเช่นกัน มิฉะนั้น ก็จะตามโลกไม่ทัน
- ยุคดิจิตอล ซึ่งก็คือยุคที่เราอยู่ ณ วันนี้ ก็เป็นอีกยุคหนึ่งที่มีการเปลี่ยนแปลงที่ก้าวกระโดดอย่างมากมาย ใครที่จะอยู่รอด และเติบโตได้ในยุคนี้ ก็ต้องเปลี่ยนวิธีคิด เปลี่ยนทักษะในการทำงาน และเปลี่ยนเครื่องมือในการทำงานให้สอดคล้องกันไปด้วยเช่นกัน
ดังนั้น New Mind-set, new skills-set and new tool-set จึงไม่ใช่เรื่องใหม่ในยุคนี้เลย แต่เป็นเรื่องที่คนเราต้องพยายามเรียนรู้และปรับตัวให้ได้ ถ้าเราต้องการที่จะอยู่รอด และเติบโตไม่ว่าจะอยู่ในยุคสมัยใดก็ตาม
ลองจินตนาการดูว่า ถ้ามีชาวบ้านถืออุปกรณ์ล่าสัตว์มาสมัครงานกับเราในยุคดิจิตอล และบอกเราว่าเขาเป็นคนที่เก่งที่สุดในหมู่บ้าน ใช้ขวาน และธนู เก่งที่สุด และแม่นยำที่สุด จะมาล่าสัตว์ให้เรา เพื่อนำไปขายในตลาดโลก เราคงรู้สึกแปลกๆ เพราะนี่คือ วิธีคิดที่แตกต่างกันระหว่างคนสองยุค ไม่มีใครผิดครับ แต่ด้วยสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป คนที่อยากอยู่รอดเติบโตก็จำเป็นต้องปรับเปลี่ยนด้วยเช่นกัน
แล้วท่านผู้อ่านล่ะครับ วันนี้เริ่ม เปลี่ยนตัวเองให้มี New Mind-set, new skills-set and new tool-set แล้วหรือยัง
ประคัลภ์ ปัณฑพลังกูร: Think People Consulting
Prakal's Blog: HR Knowledge Community 
ใส่ความเห็น