Non-Financial Reward ก็ยังคงมีความสำคัญต่อ การดึงดูด และเก็บรักษาคนเก่ง ขององค์กร

การบริหารค่าจ้างเงินเดือนในยุคปัจจุบัน มีความยาก และซับซ้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากมีข้อมูลคู่แข่ง และมีข้อมูลการจ่ายค่าจ้างของบริษัทคู่แข่ง และบริษัททั่วไปในตลาดมากขึ้น ทำให้ข้อมูลถึงกันมากขึ้น พนักงานเองก็มีการศึกษาและหาข้อมูลเหล่านี้ก่อนที่จะสมัครงานกับบริษัทต่าง ๆ และมีความต้องการในเรื่องของค่าจ้างค่าตอบแทนที่แตกต่างกันออกไปในแต่ละ Gen ซึ่งทำให้บริษัทจะต้องสร้างวิธีการในการบริหารค่าจ้างเงินเดือนให้เกิดความเป็นธรรม และแข่งขันได้มากขึ้น ทั้งนี้ก็เพื่อดึงดูด และรักษาคนเก่งไว้ให้ทำงานในองค์กร

แต่อย่างไรก็ดี เรื่องของค่าจ้างเงินเดือนนั้น ไม่ใช่ปัจจัยเดียวที่จะดึงดูด และเก็บรักษาพนักงานคนเก่ง ของเราไว้ได้ หลายองค์กรจ่ายค่าจ้างสูงมาก แต่ก็ยังมีปัญหาในการดึงดูด และเก็บรักษาคนเก่ง ๆ ไว้เช่นกัน สาเหตุมาจากการที่เรามุ่งเน้นแต่เรื่องของการจ่ายค่าจ้างเงินเดือนมากจนเกินไป จนลืมเรื่องของรางวัลที่ไม่ใช่ตัวเงินกันไปหมด

และก็เป็นสิ่งที่องค์กรในบ้านเรายังไม่ค่อยให้ความสำคัญในการนำมาใช้สำหรับดึงดูดและรักษาพนักงานมากนัก อย่างไรก็ดี ในยุคนี้ (หลังโควิด) เราเริ่มให้ความสำคัญกับรางวัลที่ไม่ใช่ตัวเงินกันมากขึ้น เนื่องด้วยสภาพแวดล้อมของการทำงานมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างชัดเจน เทคโนโลยีต่าง ๆ เข้ามามีส่วนทำให้การทำงานเกิดความสะดวกมากขึ้น ก็เลยมีหลายองค์กรที่เริ่มให้ความสำคัญกับ “รางวัลที่ไม่เป็นตัวเงิน” (Nonfinancial Reward) มากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด

แล้วรางวัลหรือผลตอบแทนที่ไม่ใช่ตัวเงินนั้นมีอะไรบ้างที่น่าสนใจในยุคนี้ มาดูกัน

• การทำงานแบบยืดหยุ่น หรือที่ภาษาอังกฤษเรียกกันว่า Flex time หรือในยุคนี้ ใช้คำว่า Hybrid Working จากผลการวิจัยของหลาย ๆ สถาบัน ต่างก็ยืนยันว่า ไม่ว่าจะเป็นคนใน Gen ไหน พอเข้าในยุคนี้ ต่างก็ให้ความสำคัญกับการทำงานแบบยืดหยุ่นมากขึ้นกว่าในอดีตมาก ยิ่งช่วงโควิดที่ได้ลองทำงานแบบยืดหยุ่นกันมาแล้ว ยิ่งทำให้เกิดความรู้สึกว่า ฉันอยาทำงานกับองค์กรที่ให้ความสำคัญในเรื่องนี้ โดยเฉพาะกลุ่มคนเก่ง ๆ ในองค์กรมักจะถูกดึงดูดได้ด้วยโปรแกรมการทำงานแบบยืดหยุ่นของบริษัทต่าง ๆ ทั้งนี้ก็เพื่อที่จะสร้างความสมดุลให้กับชีวิตการทำงานและชีวิตส่วนตัว ลักษณะการทำงานแบบยืดหยุ่นที่นิยมใช้กันมากก็คือ การทำงานแบบผสมผสานระหว่างทำงานจากที่บ้าน และเข้าออฟฟิศ การกำหนดเวลาเข้าออกจากงานแบบยืดหยุ่น และการกำหนดเวลาการทำงานรวมต่อสัปดาห์ โดยที่ในแต่ละวันให้พนักงานบริหารเวลาการทำงานกันเอง และการกำหนดจำนวนวันทำงานที่สามารถทำงานที่บ้านได้ ฯลฯ สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่ไม่ใช่รางวัลแบบตัวเงิน แต่เป็นรางวัลแบบไม่ใช่ตัวเงินที่ใช้ได้ผลมากในยุคนี้ จน HR ของหลายองค์กรต่างก็พูดเหมือนกันว่า ถ้าองค์กรเราไม่มีนโยบายการทำงานแบบยืดหยุ่น ก็จะทำให้ผู้สมัครตัดสินใจได้ง่ายขึ้นว่าจะไม่มาทำงานกับเรา

• การชื่นชมผลงาน และการทำให้พนักงานรู้สึกว่าเป็นคนสำคัญ ปัจจุบันรางวัลทางด้านตัวเงิน ทำให้พนักงานเกิดความคาดหวังแต่เรื่องของตัวเงิน ทุกคนมองแต่เงินว่าจะได้เท่าไหร่ จนไม่ค่อยรู้สึกถึงความเป็นมนุษย์มากนัก ดังนั้นการที่มีหัวหน้าบางคนที่ให้การชื่นชมในผลงานของพนักงานอย่างจริงใจ ชื่นชมต่อหน้าเพื่อนร่วมงานคนอื่นๆ หรือแม้กระทั่งมีการเขียนโน้ตเพื่อชมพนักงานที่ทำผลงานได้ดีนั้น กลับกลายเป็นสิ่งที่ช่วยดึงดูดและรักษาคนเก่งได้ดีกว่าการใช้รางวัลแบบตัวเงิน เพราะได้ใจพนักงาน ได้ความรู้สึกที่ดี ได้ความรู้สึกภาคภูมิใจลึกๆ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ก็คือสิ่งที่คนเราทุกคนต้องการมากกว่าตัวเงินเพียงอย่างเดียว แต่อย่างไรก็ดี รางวัลที่เป็นตัวเงิน ก็ต้องได้รับการออกแบบอย่างเป็นธรรม และเหมาะสมด้วยเช่นกัน

• สร้างบรรยากาศในการทำงานที่ดี การที่คนเราทำงานกันอย่างเหน็ดเหนื่อยจนแทบไม่มีเวลาพักผ่อนเลยนั้นจะยิ่งทำให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลงไปเรื่อย ๆ และยิ่งไปกว่านั้นแรงจูงใจในการทำงานก็ยิ่งลดลงไปอีกเช่นกัน องค์กรที่ใช้พนักงานทำงานอย่างหนัก โดยจ่ายค่าจ้างสูงๆ นั้น ปัจจุบันก็เริ่มที่จะรักษาพนักงานไว้ไม่ค่อยได้ แต่ในทางตรงกันข้ามกับองค์กรที่มีการสร้างบรรยากาศในการทำงานที่ดี ไม่ว่าจะเป็นการพักระหว่างเวลาการทำงาน แบบว่าเหนื่อยนักก็ไปพักก่อน มีห้องให้นั่งฟังเพลงสบาย ๆ บางแห่งจัดให้มีที่นอนด้วยด้วยซ้ำไป หรือช่วงเย็นๆ หัวหน้าจะชวนลูกน้องไปออกกำลังกาย หรือนั่งกินข้าวกินอาหารว่างกันบ้างก็เป็นสิ่งที่ช่วยทำให้บรรยากาศในการทำงานไม่เครียด ทำให้พนักงานรู้สึกสบายๆ สิ่งเหล่านี้งานวิจัยเขาพิสูจน์มาแล้วว่า นอกจากจะดึงดูดและรักษาคนเก่งได้แล้ว ยังทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานสูงกว่าการที่ทุ่มเททำงานอย่างหนักโดยไม่มีเวลาพัก เรื่องของบรรยากาศในการทำงานที่ดีนั้น ลองไปหาข้อมูลดูได้จากบริษัทที่ติด 1 ใน 10 ขององค์กรที่น่าทำงานด้วยมากที่สุดที่นิตยสาร Fortune ได้จัดอันดับไว้ จะพบว่าองค์กรเหล่านี้เน้นไปที่การสร้างบรรยากาศในการทำงานจริง ๆ

เรื่องของเงินเดือนค่าจ้างในปัจจุบัน แม้ว่าจะเป็นสิ่งที่สำคัญมาก และขาดไม่ได้ในการว่าจ้างพนักงานมาทำงาน แต่กลับกลายเป็นว่าเรื่องค่าจ้างเงินเดือนนั้น เป็นสิ่งที่ไม่สามารถดึงดูดและรักษาคนเก่ง ๆ ไว้ได้ตลอด ถ้าเราใช้แต่เครื่องมือทางด้านค่าจ้างเงินเดือนแต่เพียงอย่างเดียว มันไม่ครบถ้วน ถ้าจะให้ครบถ้วนจริงๆ เราต้องสร้างระบบการให้รางวัลที่ไม่ใช่ตัวเงินตามที่กล่าวมาข้างต้นให้ดีด้วยเช่นกัน

ผมคิดว่าองค์กรของเราควรจะต้องเริ่มต้นคิด วางแผน และเตรียมการในเรื่องของระบบการให้รางวัลที่ไม่ใช่ตัวเงินบ้าง เพราะแนวโน้มองค์กรในระดับโลก และองค์กรใหญ่ๆ ในบ้านเราเอง ก็เริ่มที่จะหันมาใช้รางวัลที่ไม่ใช่ตัวเงินกันมากขึ้น

ในอนาคตเราอาจจะแข่งขันกันที่รางวัลที่ไม่ใช่ตัวเงิน โดยที่เงินเดือนเป็นเรื่องธรรมดาไปเลยก็เป็นได้นะครับ