หัวหน้างาน ผู้จัดการ กับความรู้สึกไร้คุณค่าของพนักงาน เมื่อผู้นำกลายเป็นต้นตอของแผลในใจ

ในโลกของการทำงานจริง หัวหน้างานหรือผู้จัดการไม่ได้มีหน้าที่เพียงแค่บริหารเป้าหมายของทีม แต่ยังเป็น “ผู้กำหนดประสบการณ์การทำงาน” ของพนักงานแต่ละคนด้วยโดยที่เจ้าตัวอาจจะไม่รู้ตัว

หนึ่งในความรู้สึกที่อันตรายที่สุดต่อใจพนักงานคือ “ความรู้สึกไร้คุณค่า” หรือที่เรียกว่า “Anti-Mattering” ซึ่งเป็นความรู้สึกว่าตัวเองไม่มีความหมาย ไม่มีใครสนใจ หรือแม้แต่ไม่จำเป็นต้องมีอยู่ในทีมก็ได้ และหัวหน้างานคือบุคคลที่มีอิทธิพลสูงที่สุดต่อการเกิดหรือไม่เกิดของความรู้สึกนี้

สาเหตุที่ความรู้สึกไร้คุณค่าอาจเกิดจากหัวหน้างาน มีดังนี้:

1. มองคนเป็นเพียงเครื่องมือ ไม่ใช่มนุษย์ที่มีหัวใจ หัวหน้าที่สนใจแต่ผลลัพธ์ และไม่เคยใส่ใจความรู้สึกหรือคุณค่าของพนักงาน ทำให้เกิดความรู้สึกว่าตนเองเป็นเพียงฟันเฟืองในระบบที่ถูกใช้งาน แต่ไม่มีใครใส่ใจในตัวตนที่แท้จริง
2. นิ่งเฉยต่อความพยายาม แต่ตอบสนองรวดเร็วต่อความผิดพลาด เมื่อพนักงานพยายามแล้วไม่ถูกรับรู้ แต่กลับถูกตำหนิทันทีเมื่อผิดพลาด แม้เพียงเล็กน้อย ความรู้สึกว่า “ไม่มีใครเห็นคุณค่า” จะยิ่งชัดเจนขึ้น
3. ไม่เปิดพื้นที่ให้แสดงออกหรือมีส่วนร่วม หัวหน้าที่ตัดสินใจเองทุกอย่าง ไม่เปิดโอกาสให้ทีมเสนอความคิดเห็น ทำให้พนักงานรู้สึกว่าเสียงของตัวเองไม่มีความหมายและไม่จำเป็น
4. มีพฤติกรรมลำเอียง เลือกปฏิบัติ การให้ความสำคัญกับบางคนเป็นพิเศษ เช่น ชื่นชมเฉพาะคนโปรด มอบหมายงานสำคัญให้คนกลุ่มเดิม จะทำให้คนอื่น ๆ รู้สึกว่าตนไม่มีคุณค่าในสายตาของหัวหน้า
5. ขาดการให้ Feedback อย่างสร้างสรรค์ เมื่อหัวหน้าไม่เคยสะท้อนกลับอย่างจริงใจ ไม่เคยบอกว่าจุดแข็งของพนักงานอยู่ตรงไหน หรือควรพัฒนาอย่างไร พนักงานจะรู้สึกว่าตนไม่มีทิศทางและไม่มีคนเห็นศักยภาพในตัวเลย

การเปลี่ยนแปลงเริ่มต้นได้จากหัวหน้า:

• ฝึกฟังให้มากขึ้น โดยเฉพาะฟังความรู้สึก ไม่ใช่แค่ฟังเนื้อหา
• สื่อสารให้พนักงานรู้ว่าความพยายามของเขา “มีคนเห็น” แม้จะยังไม่สมบูรณ์
• ชมให้ชิน ตำหนิให้น้อย แต่แนะนำให้ชัดเจนและให้ด้วยความเคารพ
• อย่าปล่อยให้ความเงียบทำลายความสัมพันธ์ในทีม เพราะความเงียบของหัวหน้า อาจดังพอที่จะทำให้พนักงานรู้สึกว่า “ไม่มีใครแคร์”

เพราะในวันที่พนักงานรู้สึกว่า “ฉันไม่มีค่า” คือวันที่พลังใจในการทำงานจะค่อย ๆ หายไป และเมื่อถึงจุดหนึ่ง องค์กรจะสูญเสียทั้งคนดี และโอกาสดี ๆ ไปอย่างน่าเสียดาย

หัวหน้าที่ดี ไม่จำเป็นต้องเก่งทุกอย่าง แต่ต้องรู้วิธีทำให้คนรู้สึกว่า “เขามีความหมาย” ในทีม