เมื่อความกลัวเข้ามาครอบงำ…ในบทบาทผู้นำคนใหม่

การเลื่อนตำแหน่งสู่บทบาทผู้นำเป็นช่วงเวลาสำคัญในเส้นทางอาชีพ แต่สำหรับบางคน ความตื่นเต้นกลับถูกแทนที่ด้วยความกลัวที่กัดกินความมั่นใจอย่างเงียบๆ ความกลัวนี้ไม่ได้เกิดจากการขาดความสามารถ แต่เกิดจาก กรอบความคิด (Mindset) ที่เรายึดติดกับบางเรื่องมากเกินไป

ผมเคยให้คำปรึกษากับผู้บริหารท่านหนึ่ง เขาได้รับข่าวดีว่าจะได้รับการเลื่อนตำแหน่งเป็นหุ้นส่วน ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เขารู้สึกดีเพราะเขาทำงานหนัก ทุ่มเทมาโดยตลอด แต่ความดีใจนั้นอยู่ได้ไม่นาน เขากลับตั้งคำถามมากมายกับตัวเอง เช่น  “ฉันจะบริหารทีมได้จริงหรือ?” “ฉันจะยังดูแลครอบครัวได้ดีเหมือนเดิมไหม?” “นี่คือสิ่งที่ฉันต้องการจริงๆ หรือ?” ความกลัวเหล่านั้นทำให้เขาหยุดนิ่ง และไม่สามารถทำงานสร้างผลงานได้อย่างเต็มที่

สถานการณ์เช่นนี้ไม่ใช่เรื่องแปลก งานวิจัยชี้ว่าแม้แต่คนที่มีความสำเร็จสูงก็ยังเผชิญกับ ความกลัวที่บ่อนทำลายตัวเอง (Self-sabotaging fears) ซึ่งรากฐานของมันคือ Fixed Mindset หรือกรอบความคิดแบบตายตัว ที่เชื่อว่าความสามารถของเรานั้นคงที่ เปลี่ยนแปลงไม่ได้ ในทางกลับกัน Growth Mindset หรือทัศนคติแบบเติบโต มองว่าทุกความท้าทายคือโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนา

นี่คือจุดเปลี่ยนที่สำคัญ ลูกค้าของผมตระหนักว่า ความกลัวของเธอเกิดจากการคาดหวังความสมบูรณ์แบบตั้งแต่เริ่มต้น เมื่อเธอเปลี่ยนมาใช้ ทัศนคติแบบเรียนรู้ เธอมองว่าการเป็นหุ้นส่วนคือการเริ่มทำสิ่งใหม่ที่ต้องอาศัยการฝึกฝน ไม่ใช่การพิสูจน์ความสามารถที่สำเร็จรูป การปรับเปลี่ยนมุมมองนี้ทำให้ความกลัวที่จะล้มเหลวสูญเสียพลังไปในที่สุด

4 ความกลัวที่ผู้นำใหม่ต้องเอาชนะด้วย Growth Mindset

นี่คือ 4 สถานการณ์ความกลัวที่มักเกิดขึ้นกับผู้นำคนใหม่ และแนวทางในการรับมืออย่างมีหลักการ

1. ความกลัวที่จะ “ทำไม่ถูก”

ความรู้สึกว่า “ฉันทำไม่ได้” หรือ “ฉันทำผิดไปหมด” มักเกิดขึ้นแม้ในสถานการณ์ที่ทุกอย่างกำลังไปได้ดี ยิ่งเมื่อเกิดความผิดพลาดเล็กๆ น้อยๆ ผู้นำที่ยังไม่มั่นใจในตัวเองจะยิ่งมองหา “หลักฐาน” มายืนยันความรู้สึกไม่ดีพอของตัวเอง

• เปลี่ยนกรอบความคิด: แทนที่จะมองความผิดพลาดเป็นข้อพิสูจน์ความไร้ความสามารถ ให้มองว่ามันคือ ข้อมูล (Data) ที่บอกว่าอะไรได้ผลและอะไรไม่ได้ผล
• คำถามเพื่อกระตุ้น Growth Mindset:
  • คุณคาดหวังความสมบูรณ์แบบจากตัวเองมากเกินไปหรือไม่?
  • อะไรคือสิ่งที่ต้องปรับปรุง และจะทำอย่างไรให้ดีขึ้น?
  • การทำซ้ำๆ คือการฝึกฝนเพื่อพัฒนาใช่หรือไม่?

2. ความกลัวว่า “ผลงานลูกน้องจะทำให้ฉันดูแย่”

บทบาทผู้นำคือการมอบหมายงานและความสำเร็จของทีมคือความสำเร็จของคุณ แต่ความสัมพันธ์ที่ต้องพึ่งพากันนี้ทำให้หลายคนรู้สึกไม่สามารถควบคุมทุกอย่างได้ และกลัวว่าความผิดพลาดของลูกน้องจะสะท้อนมาถึงตัวเอง

• เปลี่ยนกรอบความคิด: ความสำเร็จของลูกน้องไม่ได้เป็นภัยคุกคามต่อคุณ แต่คือ สินทรัพย์ (Asset) ของทีม ในทางกลับกัน ความล้มเหลวของลูกน้องคือ ความรับผิดชอบ (Responsibility) ของคุณในฐานะผู้นำที่จะต้องเข้าไปแก้ไข
• คำถามเพื่อกระตุ้น Growth Mindset:
  • ความกลัวที่แท้จริงคืออะไร?
  • อะไรคือปัญหาที่ต้องแก้ไขเพื่อพัฒนาประสิทธิภาพของทีม?
  • ในฐานะผู้นำ คุณมีอำนาจในการเรียนรู้และแก้ปัญหาหรือไม่?

3. ความกลัวว่า “การดูแลลูกน้องจะทำให้งานตัวเองไม่เสร็จ”

ความกลัวนี้มักเกิดจากการประเมินเวลาผิดพลาด แต่รากฐานที่แท้จริงคือการขาดความเชื่อมั่นในความสามารถของตัวเองที่จะกำหนดขอบเขตและความคาดหวังที่สมเหตุสมผล

• เปลี่ยนกรอบความคิด: บทบาทผู้นำไม่ได้หมายถึงการทำทุกอย่างแบบเดียวกับผู้นำคนเก่า แต่คือการ สร้างระบบ (System) ที่เหมาะสมกับตัวคุณและทีม
• คำถามเพื่อกระตุ้น Growth Mindset:
  • ความกลัวนี้กำลังเล่าเรื่องอะไรเกี่ยวกับตัวคุณ?
  • เรื่องราวนั้นเป็นความจริงทั้งหมดหรือไม่?
  • คุณจะเปลี่ยนเรื่องเล่านี้ได้อย่างไร?
  • คุณมีอำนาจที่จะปรับเปลี่ยนกระบวนการทำงานเพื่อสร้างประสิทธิภาพสูงสุดใช่หรือไม่?

4. ความกลัวที่จะ “มอบหมายงานไม่ได้”

หลายคนเชื่อว่า “ไม่มีใครทำได้ดีเท่าฉัน” ซึ่งเป็นความเชื่อที่มาพร้อมกับความกลัวที่ซ่อนอยู่ เช่น ความกลัวที่จะต้องเรียนรู้วิธีการจ้างงานหรือบริหารคนใหม่ๆ แต่การมอบหมายงานเป็นหัวใจสำคัญของการขยายขีดความสามารถขององค์กร

• เปลี่ยนกรอบความคิด: การมอบหมายงานไม่ใช่การลดทอนความสำคัญของตัวเอง แต่คือการ สร้างทีม (Team Building) ที่มีทักษะหลากหลายเพื่อขับเคลื่อนธุรกิจ
• คำถามเพื่อกระตุ้น Growth Mindset:
  • อะไรคือสาเหตุที่แท้จริงที่ทำให้คุณไม่กล้ามอบหมายงาน?
  • คุณกลัวผลลัพธ์อะไร? และทำไม?
  • ความเชื่อของคุณตั้งอยู่บนข้อเท็จจริงหรือไม่?

ความกลัวเป็นเพียงความคิดที่เกิดจากกรอบความคิดที่จำกัดตัวเอง การเปลี่ยนจาก Fixed Mindset ไปสู่ Growth Mindset คือการปลดปล่อยตัวเองจากพันธนาการทางความคิด และเปิดโอกาสให้กับการเรียนรู้ที่ไม่สิ้นสุด การยอมรับว่าคุณสามารถพัฒนาได้คือทักษะสำคัญที่จะทำให้คุณเติบโตอย่างมั่นคงในฐานะผู้นำ