ความสุขจากการทำงาน มีจริงหรือ

ในอดีตสมัยยังเด็ก เวลาที่คุยกับผู้ใหญ่ถึงเรื่องของการทำงาน ผมมักจะได้รับคำตอบว่า คนเราจำเป็นที่จะต้องทำงาน เพราะการทำงานมันคือสิ่งที่จะทำให้เรามีรายได้มาเลี้ยงชีวิต มันเป็นสิ่งที่ต้องทำ ใครไม่มีงานทำแปลว่า จะไม่มีรายได้ และจะทำให้เราไม่มีคุณค่าอะไรในชีวิต ดังนั้นเรียนจบแล้วก็หางานทำดีๆ ชีวิตจะได้มีคุณค่า

ผมไม่ค่อยได้ยินผู้ใหญ่ในสมัยก่อนผู้ว่า การทำงานคือความสุขในชีวิต หรือ การทำงานทำให้เรามีความสุขได้ แต่มักจะได้ยินว่า การทำงานคือหน้าที่อย่างหนึ่งที่คนเราทุกคนจะต้องทำ บางคนหัวเราะและตอบว่า การทำงานแล้วมีความสุขไปด้วยมันไม่มีหรอก ขึ้นชื่อว่าการทำงานแล้ว มันก็ไม่มีทางจะมีความสุขได้เลย

ท่านผู้อ่านคิดอย่างไร กับเรื่องนี้บ้าง

ผู้ใหญ่หลายคนก็สอนอีกว่า การที่เรามีงานทำ มันทำให้เรามีรายได้ และเมื่อเรามีรายได้ที่ดี ก็แปลว่า เราก็สามารถใช้รายได้ที่ดีนั้น มาสร้างความสุขในชีวิตได้ ดังนั้น การทำงานมันก็เลยทำให้ชีวิตเรามีความสุขได้

แต่สิ่งที่ผมคิดมาตลอดในอดีตก็คือ เราจะมีความสุขกับงานที่ทำได้หรือไม่ ขณะที่เรากำลังทำงานอยู่นั้น เรามีความสุขในขณะเดียวกับที่กำลังทำงานได้เลยหรือไม่ ไม่ใช่ต้องรอทำงานให้เสร็จก่อน แล้วมีรายได้ จากนั้น จึงนำรายได้มาทำให้เรามีความสุข แบบนี้ความสุขมันก็ไม่ได้เกิดขึ้นจากการทำงานแต่อย่างใด มันกลายเป็นว่าเราต้องฝืนนั่งทำงาน เพื่ออดทนรอให้มีความสุขที่ตามมา ถ้าเป็นแบบนี้งานก็คือภาระ งานก็คือความทุกข์ดีๆ นั่นเอง

ในปัจจุบันมีแนวคิดเกี่ยวกับความสุขในการทำงานออกมามากมาย และมีข้อพิสูจน์แล้วว่า ในขณะที่เรานั่งทำงานอยู่นั้น เราก็มีความสุขได้ ดังจะเห็นได้อยากหลายๆ คนที่เรียนจบมา แต่ผันตัวเองไปเป็นเกษตรกร และบอกว่า นี่คือสิ่งที่เขารัก และเวลาที่เขาได้ลงมือปลูกผัก ปลูกพืชต่างๆ ทั้งๆ ที่เหนื่อย เหงื่อออกเต็มตัว ร้อน แต่เขาก็ยังบอกว่านี่คือสิ่งที่ทำให้เขามีความสุขมากมายได้

ตรงกันข้าม บางคนนั่งทำงานสบายๆ ในห้องแอร์ อยู่กลางเมือง มีร้านอาหารดีๆ หรูๆ ให้กินตลอด เงินเดือนสูง มีรถขับ ฯลฯ แต่กลับรู้สึกไม่มีความสุขอะไรเลย มีแต่ความรู้สึกหมดหวัง เบื่อ ไม่อยากทำงาน แต่ต้องทำเพราะมันทำให้เรามีรายได้ ก็เลยต้องทำงานไปวันๆ โดยที่ขณะทำงานนั้นไม่มีความสุขอะไรเลย

ท่านอยากเป็นแบบไหน

มีข้อเขียนและงานวิจัยมากมายที่ยืนยันว่า คนเราสามารถทำงานไปด้วย และมีความสุขในการทำงานนั้นไปด้วยได้อย่างแน่นอน เพียงแต่งานที่เราทำนั้นจะต้องมีองค์ประกอบดังต่อไปนี้

• ตัวงานที่ทำ กับสิ่งที่เราชอบ เป็นสิ่งเดียวกัน อันนี้เป็นสิ่งสำคัญมาก คนที่ต้องบังคับตัวเองให้ทำงาน โดยที่งานนั้นไม่ได้ตรงกับสิ่งที่เราชอบเลย ก็มักจะต้องฝืนทำอย่างไม่มีความสุข บางคนรับผิดชอบสูงหน่อย ก็พยายามทำให้ดีหน่อย แต่ถามว่ามีความสุขขณะที่ทำงานหรือไม่ ตอบได้เลยว่า ส่วนใหญ่ไม่มีความสุข ตรงข้ามกับบางคน ชอบอะไร ก็ทำงานนั้น เช่น ชอบดนตรี ก็ทำงานด้านดนตรี เวลาที่ทำงานแม้จะเครียด แต่มันเป็นสิ่งที่เราชอบ เรากลับรู้สึกว่ามันท้าทาย และต้องทำให้สำเร็จ ความรู้สึกขณะที่ทำงานก็จะดื่มด่ำลงลึกไปในขณะทำงาน บางครั้งเราไม่รู้ตัวเลยว่าเวลาผ่านไปเป็นวันแล้ว นี่คือ ความสุขระหว่างที่เรากำลังทำงาน

• เรารู้สึกว่าเราเป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จ อีกประเด็นหนึ่งที่ทำให้เรารู้สึกมีความสุขในระหว่างการทำงาน ก็คือ การที่เรารู้สึกว่างานที่เราทำนั้น เราเองเป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จของหน่วยงาน และองค์กร เมื่อเรารู้สึกว่า เราเป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จ มันจะทำให้เรารู้สึกเกิดความภาคภูมิใจ รู้สึกว่าเรามีความหมาย งานที่เราทำมีความหมาย เกิดความรู้สึกประสบความสำเร็จ ซึ่งความรู้สึกเหล่านี้ มันจะส่งผลต่อความสุขในระหว่างการทำงานของเราได้

• เพื่อนร่วมงานที่ดี และเข้าใจกัน มนุษย์เราเป็นสัตว์สังคม ดังนั้นจึงต้องมีการปฏิสัมพันธ์ระหว่างกัน และการที่เราจะมีความสุขจากการทำงานที่เราทำอยู่ ส่วนหนึ่งก็จะมาจากการที่เราได้มีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงานที่มีความเข้าใจกันอย่างดี เวลาเราเครียด เวลาเรามีปัญหาในการทำงาน ก็จะมีเพื่อนร่วมงานที่ดีเหล่านี้เป็นคนคอยรับฟัง และให้คำปรึกษา ทั้งเรื่องงาน และนอกงาน ดังนั้นนี่ก็สาเหตุของความสุขที่เราได้จากการทำงานอีกประการหนึ่ง

จริงๆ ในอาจจะมีสาเหตุอื่นประกอบบ้างที่จะทำให้เราไม่มีความสุขในการทำงานอยู่บ้าง เช่น เรื่องของความเป็นธรรม เรื่องของนาย ของผู้จัดการ ฯลฯ แต่หลักๆ แล้วก็จะมี 3 ประการข้างต้นเป็นพื้นฐานสำคัญ

วันนี้เราทำงานกันอย่างมีความสุขหรือยังครับ