ลักษณะการให้โบนัสในรูปแบบอื่นๆ ที่น่าสนใจ

เมื่อพูดถึงโบนัส เราจะคิดถึงเงินรางวัลที่พนักงานได้เนื่องจากการทำงานตามผลงานกันเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งปกติปัจจุบันนี้การจ่ายโบนัสตามผลงานก็จะพิจารณาจากผลงานขององค์กร ของหน่วยงาน และของพนักงานแต่ละคน โดยจะให้โบนัสไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับผลงานที่ทำได้ของแต่ละคน

แต่ในประเทศทางตะวันตก โดยเฉพาะสหรัฐอเมริกา ในเรื่องของการบริหารค่าจ้างเงินเดือน โดยเฉพาะในรูปแบบโบนัสนั้น เขามีการออกแบบ และใช้งานอยู่หลายรูปแบบ ที่มากกว่าการให้ตามผลงาน ซึ่งลักษณะการให้โบนัสที่เป็นที่นิยมก็จะมีอยู่ 4 แบบตามความนิยมจากผลการสำรวจของ Wordatwork เมื่อปี 2017 ที่ผ่านมา

• Sign-on Bonus Program โบนัสในลักษณะนี้ จะจ่ายให้กับพนักงานที่เซ็นสัญญาเริ่มงานกับบริษัท ทางบริษัทก็จะจ่ายโบนัสก้อนนี้ให้ทันที วัตถุประสงค์ในการให้ก็เพื่อที่จะดึงดูดพนักงานให้เข้ามาทำงานกับบริษัท และตัดสินใจเข้ามาร่วมงานให้เร็ว โบนัสในลักษณะนี้จะให้กับกลุ่มผู้บริหารระดับสูง เพราะมีการแข่งขัน มีการดึงตัวกันมาก ลักษณะในการให้ก็จะให้เป็นเงินคงที่หนึ่งก้อน ตอนที่เซ็นสัญญาเริ่มงานกับบริษัท บริษัทส่วนใหญ่ก็จะมีการกำหนดเงื่อนไขในกรณีที่พนักงานลาออกก่อนระยะเวลาที่กำหนด ก็จะมีการหัก และการที่พนักงานจะต้องจ่ายเงินก้อนนี้คืนบริษัทตามสัดส่วนเช่นกัน ในประเทศไทย ยังไม่เห็นองค์กรที่จ่ายโบนัสในลักษณะนี้ (เท่าที่ดูจากผลการสำรวจค่าจ้างเงินเดือนที่มีอยู่)

• Referral Bonus Program โบนัสในลักษณะที่สองนี้จะให้กับพนักงาน ที่แนะนำผู้สมัครเข้ามาสมัครงานกับบริษัท และผ่านการคัดเลือกเข้ามาทำงานได้ตามคุณสมบัติที่กำหนดไว้ การให้โบนัสตัวนี้ วัตถุประสงค์ก็คือ เพื่อให้พนักงานช่วยสรรหาคนเก่งๆ มีฝีมือเข้ามาทำงาน เพราะในหลายองค์กรเชื่อว่า การที่พนักงานแนะนำเพื่อนให้มาสมัครงานเป็นวิธีการที่จะทำให้เราได้พนักงานที่มีคุณภาพหน่อย เนื่องจาก ถ้าตัวพนักงานเองไม่มั่นใจว่าเพื่อนคนนั้นมีความสามารถมากพอก็คงจะไม่กล้าแนะนำเข้ามาทำงานในบริษัท ซึ่งวิธีนี้ก็ทำให้หลายองค์กรในอเมริกาได้คนทำงานที่เก่งๆ และเข้ากับวัฒนธรรมขององค์กรได้ดีขึ้น พนักงานที่แนะนำก็จะได้เงินรางวัลตอบแทนการแนะนำ แต่เงื่อนไขก็คือ จะต้องผ่านการคัดเลือกเรียบร้อยและเริ่มงานกับบริษัท บางองค์กรก็กำหนดว่าจะต้องผ่านทดลองงานก่อนจึงจะได้รับโบนัสก้อนนี้ไป โบนัสลักษณะนี้องค์กรบ้านเราก็เริ่มมีการนำมาใช้กันบ้างแล้ว

• Spot Bonus Program โบนัสในลักษณะนี้ จะเป็นการให้เพื่อกระตุ้นและสร้างแรงจูงใจในการทำงาน สำหรับการทำงานที่ได้ผลลัพธ์ที่ดี ส่วนใหญ่ก็อาจจะเป็นงานโครงการที่สามารถทำได้สำเร็จก่อนเวลา และประสบความสำเร็จอย่างเกินความคาดหวัง บริษัทก็จะพิจารณาจ่ายเงินก้อนนี้ให้กับพนักงานที่เกี่ยวข้องกับงานนี้โดยเฉพาะ เงินก้อนนี้ถือเป็นเงินรางวัลผลงานอย่างหนึ่ง ที่ใช้ในการสร้างแรงจูงใจให้พนักงานอยากทำผลงานที่ดีอย่างต่อเนื่อง โบนัสในลักษณะนี้ส่วนใหญ่จะให้กับกลุ่มพนักงานระดับวิชาชีพ ส่วนระดับบริหารมักจะไม่ค่อยมีสิทธิได้รับ

• Retention Bonus Program โบนัสแบบนี้คือ การให้โบนัสเพื่อเป็นรางวัลอายุงาน หรืออาจจะเป็นเงื่อนไขอื่นที่เกี่ยวข้องเพื่อที่จะเป็นเครื่องมือในการเก็บรักษาพนักงานไว้ทำงานกับเราให้นานที่สุด แต่โบนัสแบบนี้จะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้บริหารว่าจะให้เท่าไหร่ อย่างไร ให้ใคร ด้วยเงื่อนไขอะไรบ้าง เป็นโบนัสที่เริ่มลดความนิยมลงไปเรื่อยๆ เพราะบางองค์กรก็มองว่า พนักงานที่อยู่นาน ผลงานอาจจะไม่ดีก็ได้ ดังนั้นถ้าจะให้ ก็กลับไปให้โบนัสตามผลงานน่าจะจูงใจได้ดีกว่า บางแห่งก็ให้เพิ่มเข้าไปกับโบนัสตามผลงาน ก็คือ ใครที่ทำผลงานได้ดี และทำงานกับบริษัทมายาวนาน และยังคงรักษาระดับผลงานที่ดีไว้ได้ตลอด ก็จะให้โบนัสในลักษณะนี้เพิ่มขึ้นจากโบนัสตามผลงานอีกก้อนหนึ่ง

เนื่องจากปัจจุบันนี้เรื่องของการแข่งขันในการดึงดูด และเก็บรักษาพนักงานมือดี (Talent) นั้นรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ ก็ลองดูว่า องค์กรของเราจะนำเอาลักษณะของโบนัสข้างต้นมาใช้เพิ่มได้บ้างหรือไม่ เพื่อจะได้ได้บุคลากรที่เก่งๆ เข้ามาทำงาน และทำงานกับเราได้นานที่สุด สร้างผลงานได้ดีอย่างต่อเนื่อง

จะว่าเรื่องเงินไม่สำคัญมันก็ไม่ใช่ซะทีเดียว จริงมั้ยครับ