นิทานสอนใจ รองเท้า และคำพูด

มารยาทในการอยู่ร่วมกันในสังคม เป็นสิ่งที่สำคัญ หลายคนพบเจอกับคนที่ไม่มีมารยาทใด ๆ ไม่ว่าจะเป็นในที่ทำงาน ชุมชน สังคมรอบข้าง บางคนเห็นแก่ตัวเอง จนไม่สนความเดือดร้อนของคนอื่น บางคนไม่เคยพูดคำว่าขอบคุณ ไม่เคยมีมารยาทในการเปิดประตูให้คนอื่น ขึ้นลิฟท์ก็สั่งแบบเสียงดัง ให้คนอื่นกดชั้นที่จะไป โดยตนเองเล่นแต่โทรศัพท์มือถือ โดยไม่มีคำว่าขอบคุณอีกเช่นกัน นี่คือมารยาทของคนในสังคมไทย ที่เปลี่ยนแปลงไปเยอะมาก มาช่วยกันให้กลับมาสู่ความมีมารยาทกันดีกว่า

ณ วัดเซนกลางหุบเขา มีพระอาจารย์ผู้เงียบขรึมและสุขุม นามว่า “ท่านเร็นโซ”
ผู้คนมากมายเดินทางมาหาท่าน เพื่อขอเรียนรู้ธรรมะ บางคนมีความรู้มาก บางคนยังไร้ประสบการณ์ แต่ท่านให้โอกาสทุกคนอย่างเสมอหน้า

วันหนึ่ง ชายหนุ่มชื่อ “เคน” เดินทางมาถึงวัดพร้อมกระเป๋าใบใหญ่และท่าทีมั่นใจ เขาอยากเรียนธรรมะเพื่อ “ยกระดับจิต” ของตน

ทันทีที่มาถึง เขาถอดรองเท้าไว้หน้าชานอย่างลวก ๆ ทิ้งไว้เอียงบ้างคว่ำบ้าง จากนั้นเดินเข้าวัดโดยไม่สนใจสายตาของผู้คน

เมื่อเจอพระรูปหนึ่งที่กำลังกวาดพื้น เคนพูดด้วยน้ำเสียงออกคำสั่งว่า
“เอาน้ำมาให้ข้าหน่อย ข้าเดินทางเหนื่อย”
พระรูปนั้นพยักหน้ารับและนำน้ำมาให้ แต่เคนกลับดื่มเสร็จโดยไม่เอ่ยคำใดแม้แต่ “ขอบคุณ”

จากนั้นเขาเดินไปหาท่านเร็นโซและกล่าวว่า
“อาจารย์ ข้าพร้อมจะเรียนธรรมะระดับลึกแล้ว ขอให้ท่านเริ่มสอนได้เลย”

ท่านเร็นโซเงียบอยู่ครู่หนึ่ง แล้วกล่าวเพียงว่า
“ก่อนจะเรียนธรรมะระดับลึก เจ้าจงกลับออกไปหน้าวัด แล้วเดินเข้ามาใหม่อีกครั้ง”

เคนรู้สึกงุนงง แต่ก็ยอมทำตาม

เมื่อเขากลับมาถึงหน้าวัด ท่านเร็นโซเดินตามมาด้วย และชี้ไปที่รองเท้าของเคนที่วางกระจัดกระจาย
“เจ้าจงวางรองเท้าให้เรียบร้อยก่อนจะเดินเข้าวัด”

จากนั้นท่านก็พาเขาเดินย้อนไปยังพระที่เขาสั่งให้เอาน้ำมา และกล่าวว่า
“เจ้าลืมทิ้งสิ่งหนึ่งไว้ที่นี่…”

“อะไรหรือ?” เคนถาม

“คำว่า ‘ขอบคุณ’” ท่านเร็นโซกล่าวเรียบ ๆ

เคนเริ่มรู้สึกผิดในใจ แต่ท่านเร็นโซยังกล่าวต่อด้วยน้ำเสียงหนักแน่นขึ้นว่า:
“ผู้ที่คิดว่าตนสูงกว่า ทั้งที่ยังพูดกับผู้อื่นไม่เป็น ยังวางรองเท้าไม่เป็น ยังรู้จักคำว่า ‘ขอบคุณ’ ไม่เป็น — ย่อมยังไม่พร้อมสำหรับธรรมะใด ๆ ทั้งสิ้น”

“ธรรมะไม่ได้เริ่มที่การฟังคำสอนระดับสูง แต่มันเริ่มจากการรู้จักก้มหัว ขอบคุณ และวางรองเท้าให้ตรง”

เคนนิ่งเงียบ ก่อนจะค่อย ๆ ยกมือไหว้พระที่เขาเคยสั่ง แล้วกลับไปจัดรองเท้าอย่างช้า ๆ ทีละข้าง

เป็นครั้งแรกในชีวิตที่เขาเริ่มรู้สึกว่า “การวางใจให้ต่ำกว่าคำพูดของตัวเอง…คือการเริ่มต้นของความสูงที่แท้จริง”

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

มารยาทไม่ได้เป็นเพียงการกระทำภายนอก แต่คือกระจกที่สะท้อนจิตใจภายใน
คำพูดธรรมดาอย่าง “ขอบคุณ”, การพูดด้วยความอ่อนน้อม หรือแม้แต่การวางรองเท้าให้เรียบร้อย ล้วนเป็นการฝึกใจให้ถ่อมตน

เพราะถ้าเราไม่เคารพคนที่อยู่ต่อหน้า เราย่อมไม่พร้อมจะเข้าใจธรรมะที่ลึกไปกว่านั้น