สาเหตุของ Toxic ในที่ทำงาน และเราจะหยุดยั้งมันได้อย่างไร

บรรยากาศการทำงานที่เป็นพิษ หรือที่เรียกว่า “Toxic Workplace” ไม่ได้เกิดขึ้นเพียงแค่การกระทำของบุคคลหนึ่ง แต่เกิดจากปัจจัยหลายด้านที่หล่อหลอมให้วัฒนธรรมการทำงานกลายเป็นแหล่งปัญหา แทนที่จะเป็นพื้นที่แห่งความร่วมมือและความสร้างสรรค์ การทำความเข้าใจถึงรากเหง้าของความเป็นพิษจึงเป็นก้าวแรกที่สำคัญในการแก้ไขและป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นในองค์กร

1. การมุ่งเน้นผลลัพธ์มากกว่ากระบวนการ

ในหลายองค์กร ความสำเร็จวัดจากตัวเลขและผลลัพธ์ที่จับต้องได้ เช่น ยอดขาย การเพิ่มผลิตภาพ หรือผลกำไร ผู้นำที่มุ่งเน้นเพียงผลลัพธ์โดยไม่สนใจกระบวนการที่ทีมใช้เพื่อไปให้ถึง อาจมองข้ามพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น การแข่งขันที่ไม่เป็นธรรม การข่มขู่ หรือการลดคุณค่าของผู้อื่น สิ่งเหล่านี้สร้างความเครียดและบั่นทอนกำลังใจของทีมอย่างต่อเนื่อง

2. การสื่อสารที่ขาดความชัดเจนและโปร่งใส

การขาดการสื่อสารที่เปิดเผยและตรงไปตรงมา เป็นปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดความเข้าใจผิด ความไม่พอใจ และความไม่ไว้วางใจในทีม พนักงานอาจไม่รู้เป้าหมายที่แท้จริงขององค์กร หรือไม่แน่ใจในบทบาทและความรับผิดชอบของตนเอง นำไปสู่ความขัดแย้งและการทำงานที่ไม่ประสานกัน

3. พฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมของผู้นำ

ผู้นำที่ใช้อำนาจในทางที่ผิด หรือแสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น การตำหนิในที่สาธารณะ การไม่ฟังความคิดเห็น หรือการแสดงอารมณ์รุนแรง สามารถทำให้ทีมรู้สึกหวาดกลัวและไม่มีความสุขในการทำงาน พฤติกรรมเหล่านี้ไม่เพียงส่งผลต่อความสัมพันธ์ในทีม แต่ยังลดทอนความเคารพและความไว้วางใจในตัวผู้นำ

4. การละเลยความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงาน

องค์กรที่ไม่ให้ความสำคัญกับสภาพจิตใจและความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงาน เช่น การไม่มีนโยบายสนับสนุนสุขภาพจิต การปล่อยให้เกิดการทำงานเกินเวลาโดยไม่มีการจัดการ หรือการละเลยความสมดุลระหว่างงานและชีวิตส่วนตัว อาจทำให้พนักงานรู้สึกว่าตนเองไม่มีคุณค่าและหมดไฟ (Burnout)

5. การนิ่งเงียบของทีม

ความเงียบหรือการไม่พูดถึงปัญหา คืออีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ความเป็นพิษในที่ทำงานดำเนินต่อไป พนักงานอาจรู้สึกกลัวที่จะพูดออกมา หรือคิดว่าปัญหานั้นเล็กน้อยเกินกว่าจะถูกรับฟัง ความเงียบนี้ทำให้พฤติกรรมที่เป็นพิษไม่ได้รับการแก้ไข และขยายตัวกลายเป็นปัญหาที่ใหญ่ขึ้นในอนาคต

เช่น สมาชิกทีมที่เลือกเพิกเฉยต่อการกลั่นแกล้งเพราะไม่อยากมีปัญหากับหัวหน้า หรือไม่มั่นใจว่าการพูดออกมาจะช่วยอะไรได้

—

6. วัฒนธรรมองค์กรที่ไม่ส่งเสริมความเคารพและความร่วมมือ

ในองค์กรที่ขาดการส่งเสริมค่านิยม เช่น ความเคารพ ความโปร่งใส และความเท่าเทียม บรรยากาศการทำงานมักเต็มไปด้วยความขัดแย้ง การเล่นพรรคเล่นพวก และการแบ่งแยก ความเป็นพิษในรูปแบบนี้อาจเป็นผลจากระบบที่ฝังรากลึกและต้องการการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้าง

เราจะหยุดยั้งความเป็นพิษในที่ทำงานได้อย่างไร

1. ส่งเสริมการสื่อสารที่โปร่งใส ผู้นำควรสร้างช่องทางให้พนักงานสามารถแสดงความคิดเห็นและแจ้งปัญหาได้อย่างปลอดภัย
2. ประเมินพฤติกรรมผู้นำอย่างต่อเนื่อง การติดตามผลการทำงานของผู้นำ ควบคู่กับการตรวจสอบพฤติกรรม จะช่วยลดโอกาสเกิดความเป็นพิษในทีม
3. สร้างวัฒนธรรมที่เคารพซึ่งกันและกัน เน้นย้ำค่านิยมองค์กรที่ให้ความสำคัญกับความเคารพ ความโปร่งใส และความร่วมมือ
4. ดูแลความเป็นอยู่ที่ดีของพนักงาน นโยบายที่สนับสนุนสุขภาพจิตและความสมดุลระหว่างชีวิตและงานคือสิ่งสำคัญ
5. กระตุ้นให้พนักงานกล้าพูด สร้างพื้นที่ปลอดภัยที่พนักงานจะไม่กลัวผลกระทบจากการรายงานปัญหา

ความเป็นพิษในที่ทำงานไม่ใช่ปัญหาของคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นปัญหาที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกระดับในองค์กร การสร้างวัฒนธรรมที่ให้ความสำคัญกับทั้งผลลัพธ์และความสัมพันธ์ในทีม จะช่วยให้องค์กรไม่เพียงประสบความสำเร็จในเชิงธุรกิจ แต่ยังเป็นที่ที่ทุกคนสามารถทำงานร่วมกันอย่างมีความสุขและมีความหมายอย่างแท้จริง