นิทานสอนใจ ลูกศิษย์ที่เกียจคร้าน

เคยรู้สึกขี้เกียจทำงาน หรือทำอะไรบางอย่างหรือไม่ ผมคิดว่า เราทุกคนต้องเคยรู้สึกขี้เกียจไม่อยากทำบางอย่าง นิทานเรื่องนี้อาจจะช่วยเราได้ ลองอ่านกันดูนะครับ

ในวัดเซนแห่งหนึ่งที่อยู่ท่ามกลางภูเขาอันเงียบสงบ มีลูกศิษย์หลายคนที่มาฝึกฝนเพื่อค้นหาสัจธรรม และหนึ่งในลูกศิษย์เหล่านั้นคือชายหนุ่มที่มีความมุ่งมั่นในช่วงแรก ๆ แต่หลังจากผ่านไปหลายเดือน เขาก็เริ่มรู้สึกเหนื่อยหน่ายและไม่สามารถทนต่อการฝึกฝนที่ต้องทำทุกวันได้ เขารู้สึกว่าตนเองขี้เกียจเกินกว่าจะทำสมาธิ หรือแม้แต่ฝึกสติในกิจวัตรประจำวัน

วันหนึ่ง เขารวบรวมความกล้าและเดินไปหาอาจารย์เซนเพื่อสารภาพความรู้สึกของตนเอง เขากล่าวด้วยน้ำเสียงเศร้าและท้อแท้ว่า “อาจารย์ครับ ผมรู้สึกขี้เกียจเกินกว่าจะฝึกฝน ผมพยายามจะนั่งสมาธิ แต่ทุกครั้งที่ผมเริ่มทำ ผมรู้สึกว่าไม่อยากทำเลย และจิตใจก็ล่องลอยไปที่อื่น ผมควรทำอย่างไรดีครับ?”

อาจารย์มองลูกศิษย์อย่างสงบแล้วถามว่า “เธอคิดว่าตัวเองขี้เกียจใช่ไหม?”

ลูกศิษย์พยักหน้าและตอบว่า “ใช่ครับ ผมรู้สึกว่าผมไม่มีพลังหรือความตั้งใจจะฝึกเหมือนคนอื่นเลย”

อาจารย์ยิ้มเล็กน้อยแล้วกล่าวว่า “ถ้าเธอคิดว่าเธอขี้เกียจ นั่นหมายความว่าเธอยังคิดอยู่ การฝึกฝนที่แท้จริงนั้นไม่ใช่การทำงานหนักเพื่อบรรลุอะไรบางอย่าง แต่คือการละวางความคิดที่ว่าเราต้องทำอะไร”

ลูกศิษย์ฟังแล้วไม่เข้าใจทั้งหมดในทันที แต่เขากลับไปนั่งคิดเกี่ยวกับสิ่งที่อาจารย์บอก เขายังรู้สึกว่าตัวเองขี้เกียจอยู่ แต่คราวนี้เขาเริ่มตระหนักว่า ความคิดที่ว่าเขาขี้เกียจนั้นเองเป็นอุปสรรค เขาไม่ได้ขี้เกียจจริง ๆ แต่เพราะเขาคิดมากเกินไปว่าจะต้องทำตัวอย่างไรให้ดูเหมือนลูกศิษย์ที่ดี

จากวันนั้นเป็นต้นมา ลูกศิษย์เริ่มปรับเปลี่ยนการฝึกฝนของเขา แทนที่จะบังคับตัวเองให้ต้องนั่งสมาธิหรือทำสิ่งต่าง ๆ อย่างเคร่งครัด เขาเริ่มฝึกด้วยจิตใจที่เป็นอิสระ ไม่ต้องยึดติดกับการต้องทำให้ถูกต้องตามที่คนอื่นคาดหวัง เขาเพียงแค่มีสติและรู้ตัวอยู่ในทุกกิจกรรม ไม่ว่าจะเป็นการเดิน การนั่ง หรือแม้กระทั่งการพักผ่อน

เมื่อเวลาผ่านไป เขาพบว่าจิตใจของเขาค่อย ๆ สงบลงโดยไม่ต้องพยายามมากเหมือนเมื่อก่อน ความรู้สึกของ “ความขี้เกียจ” ที่เคยมีหายไป เพราะแท้จริงแล้วมันเป็นเพียงความคิดหนึ่งที่เกิดขึ้นและผ่านไป

วันหนึ่ง เขากลับไปหาอาจารย์อีกครั้งและกล่าวว่า “อาจารย์ครับ ตอนนี้ผมเข้าใจแล้ว การฝึกฝนไม่ได้หมายความว่าผมต้องทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งอย่างเคร่งครัด แต่คือการอยู่กับปัจจุบันและปล่อยวางความคิดที่ว่าเราต้องเป็นอย่างไร”

อาจารย์ยิ้มและตอบว่า “ใช่แล้ว การฝึกฝนที่แท้จริงไม่ใช่การทำงานหนักหรือการพยายามมากเกินไป แต่คือการอยู่กับสิ่งที่เป็นอยู่ในขณะนี้ โดยไม่ยึดติดกับความคิดใด ๆ เมื่อเธอทำได้เช่นนั้น การฝึกฝนก็จะกลายเป็นเรื่องง่าย”

ข้อคิด

ความรู้สึกของการ “ขี้เกียจ” หรือ “ไม่พร้อม” มักเกิดจากการยึดติดกับความคิดที่ว่าเราต้องเป็นแบบใดหรือทำสิ่งใดอย่างถูกต้อง แต่ในความจริง การฝึกจิตใจที่แท้จริงไม่ใช่การบังคับตัวเอง แต่เป็นการปล่อยวางความคาดหวังและเพียงแค่อยู่กับปัจจุบันโดยไม่ต้องยึดติด