แม้จะเป็น SME แต่ก็ควรให้ความสำคัญกับการบริหารทรัพยากรบุคคลเช่นกัน

ปัจจุบันนี้ธุรกิจ SME มีการเติบโตมากขึ้นเรื่อยๆ บางแห่งเปิดตัวแค่เพียงไม่ถึงปี แต่ก็สามารถสร้างรายได้ และผลกำไรได้อย่างเป็นกอบเป็นกำ ซึ่งทำให้คนรุ่นใหม่ๆ ก็เริ่มที่อยากจะเลิกอาชีพมนุษย์เงินเดือน แล้วผันตัวเองเข้าสู่การเป็นเจ้าของธุรกิจของตนเอง

แต่สิ่งที่ผู้บริหาร SME มักจะมองข้าม หรือไม่ค่อยเห็นความสำคัญมากนัก ก็คือ เรื่องของทรัพยากรบุคคลนั่นเองครับ ผู้บริหารและเจ้าของธุรกิจ มักจะมุ่งเน้นไปที่การขาย การทำการตลาด การผลิต ฯลฯ และพยายามหาวิธีการที่จะทำให้ยอดขายของเราได้มากที่สุด และทำอย่างไรที่จะทำให้ธุรกิจของเราเติบโตได้เร็วที่สุด

ดังนั้นภาพที่มักจะปรากฎบ่อยๆ ก็คือ ผู้บริหาร SME จะพยายามคิด และวางแผนงานในเรื่องของการขาย การตลาด การผลิต และการเงิน มากกว่าด้านอื่นๆ อีกทั้งองค์กรที่ให้ความรู้แก่เจ้าของ SME ก็มักจะเน้นไปทางด้านการบริหารธุรกิจอย่างมาก โดยประเด็นที่ลืมกันไปก็คือ ประเด็นเรื่องของการบริหารคนนั่นเองครับ ถามว่า ถ้าเราวางแผนการขาย การตลาด การผลิต และการเงินได้อย่างดีแล้ว แต่ไม่มีแผนบุคลากรรองรับแล้ว ใครจะเป็นคนทำให้เกิดผลสำเร็จตามแผนได้ ถ้าไม่ใช่ทรัพยากรบุคคลที่เรามีอยู่ มิฉะนั้นแล้ว คนที่จะต้องทำเองทุกอย่างก็คือ เจ้าของ SME คนเดียว

เรื่องราวของการบริหารทรัพยากรบุคคลที่มักจะถูกมองข้าม ในธุรกิจ SME มีอะไรบ้างลองมาดูกันนะครับ

• การสรรหาคัดเลือกบุคลากร เรื่องนี้เป็นเรื่องที่สำคัญมากที่สุดในการบริหารคนเลยก็ว่าได้ เพราะถ้าเราได้คนที่ไม่เหมาะสมกับการทำงาน และไม่เหมาะกับองค์กร คนก็จะไม่สามารถสร้างผลงานให้เราได้อย่างที่เราต้องการ สิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตจริงของ SME ก็คือ มักจะมองว่าหาใครมาทำก็ได้ ไม่ต้องซีเรียส เอาว่าให้มีคนทำงานก็พอ ดังนั้นผู้บริหารก็มักจะไม่ค่อยใส่ใจเรื่องการคัดเลือกคนทำงานมากนัก มักจะมองผิวๆ ถ้าถูกใจ ก็รับเข้าทำงาน และมักจะเน้นว่าหาคนให้ทัน และพอที่จะทำงาน ไม่ได้เน้นว่า หาคนที่เหมาะกับงาน ผลก็คือ คนที่หามาได้ไม่นาน ก็ไปกันหมด เพราะเขากับองค์กรไปด้วยกันไม่ได้นั่นเอง

• การพัฒนาบุคลากร อีกเรื่องที่ธุรกิจ SME มักจะไม่ค่อยให้ความสำคัญมากนักก็คือ เรื่องของการพัฒนาบุคลากรที่มีอยู่ในองค์กรของเรา พูดถึงเรื่องการฝึกอบรม หรือการพัฒนาคนนั้น SME ส่วนใหญ่มักจะไม่ค่อยสนใจมากนัก ด้วยเหตุผลที่ว่า ต้องเร่งเป้า เร่งยอด เร่งการขาย ฯลฯ ก็เลยไม่มีเวลาที่จะพัฒนาใครได้ แต่ก็แปลกที่เจ้าของธุรกิจมักจะคาดหวังให้พนักงานทำงานได้ดีขึ้นเรื่อยๆ แต่กลับไม่มีการวางแผนพัฒนาพนักงานเลย แล้วพนักงานจะทำงานได้ดีขึ้นได้อย่างไร

• การบริหารผลงาน จริงๆ แล้วธุรกิจ SME มักจะใช้พนักงานไม่มาก เมื่อพนักงานไม่มาก การทำระบบเรื่องการบริหารผลงาน หรือการประเมินผลงาน ก็จะไม่ยากไปด้วย เพราะมีอะไรเราก็คุยกันได้ตลอด แต่ปัญหาก็คือ เจ้าของธุรกิจซึ่งส่วนใหญ่ไม่เคยผ่านงานบริหารบุคคล ไม่รู้เลยว่าจะต้องประเมินผลงานพนักงานอย่างไรดี ก็เลยปล่อยให้เป็นไปตามความรู้สึกล้วนๆ ผลก็คือ การทำงานไม่ได้มุ่งเน้นผลสำเร็จของงานมากนัก พนักงานก็ทำงานไปเรื่อยๆ ตามที่นายสั่ง ไม่ได้มองว่าจะต้องสร้างผลงานอะไร ให้องค์กรบรรลุเป้าหมายสูงสุด ตรงกันข้ามกับทางนายจ้าง ซึ่งอยากให้ธุรกิจเติบโตอย่างรวดเร็ว ต้องการให้พนักงานสร้างผลงานที่ดีอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นสิ่งที่ SME ควรดำเนินการเพื่อให้ธุรกิจเติบโตได้อย่างยั่งยืนก็คือ การสร้างระบบบริหารผลงานขึ้นมา เพื่อให้พนักงานแต่ละคนรับทราบว่าตนเองจะต้องทำผลงานอะไร แค่ไหนที่เรียกกว่าดี ดีมาก หรือแย่ เพื่อใช้เป็นเป้าหมายในการประเมินผลงานพนักงานอย่างเป็นระบบด้วย

• การบริหารค่าตอบแทน ธุรกิจ SME มักจะมีระบบการบริหารค่าตอบแทนตามใจเถ้าแก่เป็นหลัก มากกว่าที่จะบริหารตามระบบและหลักการที่ถูกต้อง ดังนั้นสิ่งที่เกิดขึ้นกับการบริหารค่าจ้างเงินเดือนก็คือ อยากให้ใครเงินเดือนเท่าไหร่ก็อยู่ที่ความชอบ หรือไม่ชอบของเจ้าของ ไม่ได้อยู่ที่ลักษณะงานที่ทำเลย ในกรณีการขึ้นเงินเดือนตามผลงาน พนักงานคนไหนจะได้มากได้น้อย ก็ขึ้นอยู่กับเจ้าของจะมอง บางคนก็มองเรื่องของอายุงาน ใครอยู่กับเรามานาน ก็ให้ขึ้นเยอะหน่อย ซึ่งไม่ได้เอาผลงานการทำงานของพนักงานมาพิจารณาอย่างจริงจัง ผลก็คือ พนักงานอยู่ทำงานได้ไม่นาน ก็จะลาออกไปอยู่ที่อื่น เพราะระบบค่าตอบแทนที่ไม่เป็นธรรมนั่นเอง

• ระบบแรงงานสัมพันธ์ SME ที่เน้นการผลิตและการขาย ที่ต้องอาศัยแรงงานในการทำงานนั้น มักจะลืมเรื่องของการบริหารความสัมพันธ์ระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง ทั้งๆ ที่น่าจะทำได้ง่ายกว่าบริษัทใหญ่ๆ เพราะ SME เป็นองค์กรขนาดเล็ก และสามารถที่จะสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างได้ไม่ยากนัก แต่กลับกลายเป็นว่า นายจ้างก็เน้นไปในเรื่องของการสร้างยอดขาย การสร้างผลผลิต การสร้างผลกำไร โดยไม่ค่อยใส่ใจว่า บรรยากาศในการทำงานจะเป็นอย่างไร ความสัมพันธ์ระหว่างหัวหน้ากับลูกน้องจะเป็นอย่างไร ความรู้สึกของพนักงานต่อองค์กรจะเป็นอย่างไร ฯลฯ เน้นแค่ผลงานต้องออกมาให้ได้ ผลก็คือ พนักงานรู้สึกว่าองค์กรใช้เขาเหมือนกับเป็นหุ่นยนต์ ไม่มีความรู้สึกของความเป็นมนุษย์อยู่เลย ถ้าเป็นลักษณะนี้ไปนานๆ เข้า สิ่งที่จะเกิดขึ้นก็คือ พนักงานจะรวมตัวกัน เรียกร้อง ต่อต้าน และไม่สร้างผลงานให้กับบริษัท เพราะสาเหตุจากความไม่พอใจที่ได้รับการปฏิบัติอย่างไม่เป็นธรรมจากนายจ้างนั่นเอง

จริงๆ แล้วธุรกิจ SME นั้นเป็นธุรกิจที่มีความยืดหยุ่น และมีความคล่องตัวสูงมาก เพราะขนาดเล็ก ไม่เทอะทะ แต่เจ้าของธุรกิจกลับใช้เหตุผลเรื่องของความเล็กนี้ในการบอกกับตนเองว่า เพราะธุรกิจยังเล็กอยู่ เลยไม่ต้องไปใส่ใจเรื่องของการบริหารทรัพยากรบุคคลมากนัก จะหาคนก็หาง่ายๆ พัฒนาก็ไม่ต้องมีเพราะยังเล็กอยู่ เรื่องค่าตอบแทนก็ให้กันแบบง่ายๆ เพราะคนไม่เยอะ ส่วนเรื่องความสัมพันธ์ ก็เห็นกันอยู่แค่นี้ จะต้องไปสร้างความสัมพันธ์อะไรกันมากมาย

เพราะคิดแบบนี้ ก็เลยทำให้การบริหารทรัพยากรบุคคลของ SME ที่เติบโตอย่างรวดเร็วเริ่มมีปัญหาเกิดขึ้น และเมื่อไหร่ที่ระบบบริหารคนมีปัญหา ก็คงไม่ต้องคิดไปถึงผลสำเร็จทางธุรกิจเลยครับ โอกาสสำเร็จก็จะน้อยลงเรื่อยๆ

องค์กรของคุณเองล่ะครับ ให้ความสำคัญกับการบริหารทรัพยากรบุคคลแค่ไหน