การเลื่อนตำแหน่งและการเติบโตตามสายอาชีพ ต้องมั่นใจว่าเลื่อนขึ้นไปแล้ว ทำงานที่ยากขึ้นได้จริง

แม้ว่าเทคโนโลยีและความทันสมัยในระบบงานบริหารทรัพยากรบุคคลจะมีมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัดในยุคนี้ ไม่ว่าจะเป็นระบบการสรรหาคัดเลือกที่ใช้ AI เข้ามาช่วย ระบบการพัฒนาพนักงานที่มี Platform ต่าง ๆ มีการเก็บข้อมูลการพัฒนาพนักงานแต่ละคนอย่างเป็นระบบ อีกทั้งระบบงาน HR ด้านอื่น ๆ ที่มีเทคโนโลยีเข้ามาอำนวยความสะดวกอย่างมากมาย แต่เรื่องของความก้าวหน้าในสายอาชีพ และการเลื่อนตำแหน่งพนักงานในองค์กรเอง ก็ยังคงมีปัญหาติดขัด และไม่ได้ดั่งใจผู้บริหารอยู่เช่นเดิม อีกทั้งนับวันยิ่งมีปัญหาหนักขึ้นเรื่อย ๆ ถ้าเราไม่เข้าไปแก้ไขและวางระบบให้ชัดเจนและเป็นธรรม

ลองมาดูสภาพปัญหาเรื่องนี้กันว่ามีอะไรบ้าง

• บางองค์กร การเลื่อนตำแหน่ง เป็นเรื่องของการเมืองล้วน ๆ พนักงานที่เป็นลูกรักของผู้บริหารที่มีอิทธิพลสูงมักจะได้รับการผลักดันให้มีตำแหน่งที่สูงขึ้นอย่างมีข้อกังขามากมาย แต่ก็ไม่มีใครกล้าทำอะไร ขนาดว่า บางคนผลงานแทบจะไม่เห็นเลยก็มี แต่กลับได้รับการเลื่อนตำแหน่งขึ้นไปจนได้

• บางแห่ง เวลาถึงฤดูการเลื่อนตำแหน่ง ก็ให้ผู้จัดการไปพิจารณาว่าจะเสนอชื่อพนักงานคนไหนให้ได้รับการเลื่อนตำแหน่ง แล้วผู้จัดการก็ไปนั่งคิดนอนคิดหนึ่งคืน โดยพิจารณาจากความรู้สึกล้วน ๆ ว่าจะให้ใครได้เลื่อนตำแหน่งดี ผลที่ออกมาส่วนใหญ่ก็จะเป็นคนที่ทำงานมานานกว่าคนอื่น โดยไม่ดูความพร้อมในด้านอื่น ๆ เลย ยิ่งไปกว่านั้น บางคนให้เหตุผลว่า “ที่ให้พนักงานคนนี้ได้รับการเลื่อนตำแหน่งก็เพราะ พี่เขาใกล้จะเกษียณแล้ว ดังนั้น ให้เกษียณในตำแหน่งที่สูงขึ้นอีกหน่อยดีกว่า เพื่อจะได้เป็นเกียรติแห่งวงศ์ตระกูลของเขา” โดยไม่ดูเลยว่า เลื่อนตำแหน่งให้ไปแล้วจะทำงานที่ยากขึ้นตามตำแหน่งที่สูงขึ้นได้จริงหรือไม่

• บางแห่งมองการเลื่อนตำแหน่ง เป็นการให้รางวัล พนักงานได้รับการเลื่อนตำแหน่ง โดยพิจารณาจากผลงานที่ดีกว่าก็จริง แต่เลื่อนตำแหน่งไปแล้วกลับไม่มีงานอะไรที่ยากขึ้น ยังคงทำงานแบบเดิม ๆ ผลลัพธ์แบบเดิม ๆ แต่เงินเดือนสูงขึ้นไปเรื่อย ๆ แบบนี้บริษัทมีแต่เสียประโยชน์ เพราะพนักงานไม่ได้สร้างมูลค่าเพิ่มในการทำงานให้กับบริษัทเลย แต่บริษัทกลับต้องจ่ายค่าตอบแทนที่สูงขึ้น และถ้าทำแบบนี้ไปเรื่อย ๆ พนักงานก็จะเรียนรู้ว่า ทำงานอยู่ไปนาน ๆ ก็จะได้รับการเลื่อนตำแหน่งเอง และเลื่อนขึ้นไปแล้ว ก็ไม่ต้องทำงานยากขึ้นแต่อย่างใด

• และหลายบริษัทที่เลื่อนตำแหน่งพนักงานไปแล้ว พนักงานทำงานในระดับที่สูงขึ้นไม่ได้เลย เช่น พนักงานที่มีผลงานที่ดีมาก ก็เลยได้รับการเลื่อนตำแหน่งขึ้นไปเป็นผู้จัดการ แต่กลายเป็นผู้จัดการที่ไม่สามารถบริหารจัดการทั้งงาน และ คน ได้เลย

สิ่งที่เล่ามาข้างต้น ยังคงเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นในองค์กรต่าง ๆ มากมาย ทั้ง ๆ ที่ระบบ HR ก็ก้าวหน้ามากขึ้น มีเครื่องมือ มีเทคโนโลยีเข้ามาช่วยงานมากขึ้น สาเหตุก็เพราะ วิธีคิด มุมมอง และทัศนคติที่มีต่อการบริหารคนของผู้บริหาร และผู้จัดการที่ยังไม่สามารถพัฒนาให้ทันตามเทคโนโลยีที่ก้าวหน้านั่นเอง

การเลื่อนตำแหน่งและการเติบโตตามสายอาชีพนั้น เราต้องพิจารณากันอย่างลึกซึ้ง ว่า ถ้าเลื่อนตำแหน่งไปแล้วพนักงานจะมีศักยภาพมากพอที่จะรับผิดชอบในสิ่งที่ยากขึ้นได้หรือไม่ ดังนั้น นอกจากผลงานที่ดี Competency ที่เลิศแล้ว ยังต้องพิจารณาถึงศักยภาพที่จะทำงานที่ยากขึ้นได้ด้วย เราถึงจะเรียกว่า เป็นการเลื่อนตำแหน่ง และการเติบโตตามสายอาชีพที่แท้จริง

บางตำแหน่ง ต้องมีการกำหนด เกณฑ์ขั้นต้นที่ต้องผ่านก่อนที่จะเลื่อนตำแหน่ง เพื่อให้มั่นใจว่า เลื่อนตำแหน่งไปแล้ว จะทำงานได้จริง เช่น การที่จะเลื่อนตำแหน่งไปสู่ผู้จัดการนั้น จะต้องได้รับการพัฒนาทักษะในการบริหารคนก่อน ต้องเคยที่จะดูแลทีมงานเล็กๆ ก่อน ฯลฯ เป็นต้น

และที่สำคัญคือ การเลื่อนตำแหน่ง และการเติบโตตามสายอาชีพ เราต้องมีการวางแผนการพัฒนากันล่วงหน้า และมีการเตรียมความพร้อมกันก่อน ไม่ใช่อยากเสนอใครก็เสนอทันที โดยที่ไม่มีการพัฒนาและเตรียมความพร้อมอะไรก่อนเลย แบบนี้ไม่ถูกต้อง

เช่น พนักงานที่เข้ามาทำงานในปีแรก หลังจากที่ได้รับการประเมินผลงานแล้ว ผู้จัดการกับพนักงานคนนี้ก็ต้องมีการคุยกันถึงอนาคต และการเติบโตว่า อีก 3-5 ปีข้างหน้าอยากเติบโตไปไหน และเลื่อนระดับไปอย่างไร จากนั้นก็ต้องมีเกณฑ์ในการพัฒนาว่า ถ้าเราจะเสนอชื่อพนักงานคนนี้ให้ได้รับการเลื่อนตำแหน่งในอีก 3 ปีข้างหน้านั้น เราจะต้องวางแผนพัฒนาในเรื่องอะไรบ้าง ตามเกณฑ์ของ Career Path ที่กำหนดไว้ แล้วก็ลงมือพัฒนากันอย่างจริงจัง

เมื่อมั่นใจได้ว่าพนักงานคนนี้พร้อมแล้ว ก็เสนอชื่อในการเลื่อนตำแหน่งได้อย่างเต็มภาคภูมิ ถ้าทำแบบนี้ เราจะได้พนักงานที่มีความพร้อมที่จะทำงานที่ยากขึ้น มีการพัฒนาพนักงานกันอย่างต่อเนื่องจริง ๆ และ Career Path และการเลื่อนตำแหน่ง ก็จะมีความศักดิ์สิทธิ์มากขึ้น

องค์กรก็ Win พนักงานก็ Win แบบนี้น่าจะดีกว่า แค่การเลื่อนตำแหน่งไปเรื่อย ๆ ตามอาวุโสและเวลาในการทำงานแค่นั้น