ตอบได้หรือไม่ ว่าค่าตอบแทนแต่ละตัวที่เราให้พนักงานนั้น ให้เพื่ออะไร

ระบบค่าตอบแทนที่ดี สิ่งที่สำคัญก็คือ องค์กรจะต้องตอบได้ว่า ค่าตอบแทนแต่ละตัวที่เราให้กับพนักงานนั้น เราให้เพื่อวัตถุประสงค์อะไร และพนักงานทราบหรือไม่ เพราะถ้าให้โดยที่เราเองก็ไม่รู้ว่าให้ไปเพื่ออะไร และพนักงานเองก็ไม่รู้ว่าค่าตอบแทนที่ได้มานั้น ได้มาด้วยวัตถุประสงค์อะไร ระบบค่าตอบแทนนั้นจะหมดความศักดิ์สิทธิ์ในทันที

แน่นอน พนักงานไม่ปฏิเสธอยู่แล้ว เพราะนี่คือค่าตอบแทนที่องค์กรตกลงมอบให้ แต่พนักงานจะไม่รู้ว่าเขาต้องทำงาน หรือต้องรับผิดชอบอะไรที่เกี่ยวข้องกับค่าตอบแทนที่เขาได้รับมา

มีบริษัทอยู่หลายแห่งที่มีประเภทของค่าตอบแทนมากมายนอกเหนือจากเงินเดือน โดยเฉพาะบริษัทญี่ปุ่นในประเทศไทย จะมีรายการค่าตอบแทนที่ให้กับพนักงานหลายรายการมาก ไล่กันไปตั้งแต่เงินเดือนมูลฐาน โบนัส ค่าตำแหน่ง ค่าระดับงาน ค่าครองชีพ ค่าวิชาชีพ ค่าLevel ค่าความยากของงาน เบี้ยขยัน ค่าฯลฯ

คำถามที่ตามมาก็คือ เมื่อเราออกแบบประเภทค่าตอบแทนออกมามากมายแบบนั้น เราตอบได้หรือไม่ว่า ค่าตอบแทนแต่ละตัว เราให้ไปเพื่ออะไร เจตนารมณ์คืออะไร วัตถุประสงค์ของการให้คืออะไร และพนักงานจะต้องทำงานตอบแทนอย่างไรบ้าง สิ่งเหล่านี้ ผมเชื่อว่า น้อยบริษัทมากที่จะตอบได้อย่างชัดเจน

เคยสอบถามด้วยซ้ำไปว่า มีเขียนเป็นคู่มือในการบริหารค่าตอบแทนไว้หรือไม่ ว่าแต่ละตัวที่ให้นั้น มีรายละเอียดอย่างไรบ้าง คำตอบที่ได้มาก็คือ “ไม่มีเขียนไว้” แล้วแบบนี้เราจะบริหารค่าตอบแทนพนักงานได้อย่างมีประสิทธิภาพได้อย่างไร จริงมั้ยครับ

ระบบค่าตอบแทนที่ดีนั้นจะต้อง

• ตอบได้ว่า ทำไม เราถึงให้ค่าตอบแทนนั้นกับพนักงาน ให้ไปเพื่ออะไร วัตถุประสงค์ที่มีมาจากไหน อย่างไร เจตนารมณ์ของค่าตอบแทนแต่ละตัวมันคืออะไรกันแน่ ต้องชัดเจนมากๆ เช่น ค่าตำแหน่ง เราให้เพื่ออะไรกันแน่ เราอยากให้พนักงานสร้างผลงานอะไรสำหรับค่าตอบแทนตัวนี้ เป็นต้น

• พนักงานผู้มีสิทธิได้ค่าตอบแทนแต่ละตัว ข้อนี้ก็สำคัญ เราต้องกำหนดให้ชัดเจนว่าพนักงานกลุ่มไหน ระดับใด ตำแหน่งใด ฯลฯ ที่จะมีสิทธิได้รับค่าตอบแทนในแต่ละตัวบ้าง

• ทำไมถึงสำคัญต่อพนักงาน ข้อนี้เป็นการย้ำอีกครั้งว่า ค่าตอบแทนที่จัดให้พนักงานแต่ละตัวนั้น มีความสำคัญต่อพนักงานอย่างไร เราต้องการให้พนักงานแสดงผลงาน หรือแสดงพฤติกรรมอะไรออกมาบ้าง พนักงานจะได้รับทราบว่า ที่เขาได้ค่าตอบแทนตัวนี้ไปนั้น เขาได้มันไปด้วยสาเหตุอะไร และต้องมีผลลัพธ์อะไรให้กับองค์กรบ้าง

• บริษัทจะประโยชน์อะไรจากการให้ค่าตอบแทนตัวนี้ คำถามนี้ก็สำคัญ ส่วนใหญ่เรามักจะให้ค่าตอบแทนพนักงานโดยมองที่พนักงานเป็นหลัก แต่น้อยบริษัทมากที่จะถามตัวเองว่า บริษัทจะได้ประโยชน์อะไรจากการจัดประเภทค่าตอบแทนในแต่ละตัว เช่น การให้ค่าครองชีพ บริษัทจะได้ประโยชน์อะไรมุมใด หรือ การให้ค่าวิชาชีพ บริษัทจะได้ประโยชน์อะไรบ้าง ฯลฯ

ถ้าเราสามารถตอบคำถามทั้งสี่ข้อข้างต้นได้ ระบบค่าตอบแทนของบริษัทเราจะมีความแข็งแกร่ง และมีความเป็นธรรมมากขึ้น อธิบายได้ มีที่มาที่ไป มีวัตถุประสงค์ของการให้ค่าตอบแทนแต่ละตัวที่ชัดเจน

เวลาที่จะปรับปรุงเปลี่ยนแปลงระบบค่าตอบแทนก็จะทำได้ง่ายขึ้น และมีประสิทธิภาพมากขึ้นด้วยเช่นกัน