ก่อนที่จะพัฒนาทรัพยากรบุคคล ต้องพัฒนาสิ่งเหล่านี้ก่อน

ปัจจุบันนี้เรื่องของการพัฒนาทรัพยากรบุคคล ถือเป็นเรื่องหลักขององค์กรแทบจะทุกแห่งก็ว่าได้ เพราะถ้าองค์กรอยากจะก้าวหน้า ยั่งยืน ก็ต้องมีทรัพยากรบุคคลที่พร้อมที่จะทำให้องค์กรก้าวหน้าไปได้ ดังนั้น การพัฒนาคนจึงเป็นอีกเรื่องหนึ่งที่แต่ละองค์กรต่างก็ให้ความสำคัญ

ยิ่งในปัจจุบันมีคำต่างๆ ออกมามากมาย ไม่ว่าจะเป็นคำว่า Upskill Reskill Retraining ฯลฯ ซึ่งก็ยิ่งแสดงให้เห็นความสำคัญของการพัฒนาทรัพยากรบุคคลอย่างมาก

แต่เชื่อหรือไม่ว่า มีหลายองค์กรที่มีการวางระบบการพัฒนาทรัพยากรบุคคลไว้อย่างดี แต่ไม่สามารถที่จะบอกได้ว่าจะพัฒนาใครอย่างไร หรือเรื่องอะไรดี บางองค์กรยังมีคำถามตามมาว่า แล้วจะพัฒนาใครในเรื่องอะไรบ้าง

ดังนั้น ระบบพัฒนาทรัพยากรบุคคล จะได้เกิดผลดีได้ ก็ต่อเมื่อเราพัฒนาสิ่งเหล่านี้ให้พร้อมในระดับหนึ่งก่อน

• ระบบประเมินผลงาน ใครควรจะถูกพัฒนาเรื่องอะไรนั้น เครื่องมือแรกที่สามารถบอกเราได้เลยก็คือ การประเมินผลงาน หรือการบริหารผลงาน ถ้าเราสามารถพัฒนาระบบนี้ให้บอกถึงผลงานอันแท้จริงของพนักงานแต่ละคนได้จริงๆ เราก็จะสามารถมองออกว่า พนักงานแต่ละคนนั้น มีจุดแข็งในเรื่องอะไรที่ต้องต่อยอดออกไป และมีจุดอ่อนอะไรที่ต้องพัฒนาบ้าง เพื่อทำให้ผลงานดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง

• หัวหน้างานและผู้จัดการ สิ่งที่หัวหน้างาน และผู้จัดการจะต้องได้รับการพัฒนาก็คือ จะต้องสามารถดูและประเมินพนักงานของตนเองได้ว่าใครเก่งเรื่องอะไร และขาดความรู้ทักษะในเรื่องอะไร ที่สำคัญก็คือ จะต้องสามารถประเมินผลงานพนักงานแต่ละคนได้อย่างตรงไปตรงมา ไม่มีอะไรแอบแฝง เพราะข้อมูลเหล่านี้จะสามารถนำมาวิเคราะห์ต่อได้ว่า พนักงานแต่ละคนจะต้องได้รับการพัฒนาในเรื่องอะไรบ้าง เห็นมาหลายแห่งแล้วว่า ผลการประเมินของผู้จัดการบอกว่า พนักงานคนนี้ได้ A แต่พอให้วางแผนพัฒนา กลับมองว่าพนักงานคนนี้ยังมีจุดอ่อนอีกมากมาย และต้องได้รับการพัฒนาอย่างเร่งด่วน พอถามจุดแข็ง ก็บอกว่าไม่มี แล้วแบบนี้ได้ A มาได้อย่างไร ซึ่งถ้าเป็นข้อมูลแบบนี้ เราก็จะลงมือพัฒนาพนักงานแบบผิดทางก็เยอะครับ

• ระบบ competency ซึ่งถ้ามี competency อย่างน้อยก็ทำให้เราสามารถเน้นจุดที่ต้องพัฒนาพนักงานได้ตรงกับค่านิยมองค์กรมากขึ้น ถ้าไม่มีเรื่อง Competency แบบจริงจัง ก็พอที่จะพอได้ว่า พฤติกรรมหลัก และ Skill Inventory ขององค์กรเรามีอะไรบ้าง ก็พอเอามาวางแผนพัฒนาพนักงานได้เช่นกัน

• ระบบ Career Path (ถ้ามีได้จะดี) ระบบนี้จะช่วยวางแผนพัฒนาพนักงานได้ชัดเจนมากขึ้น ถ้าองค์กรจัดให้มีไว้ แต่ถ้ายังไม่มี ก็อาจจะต้องค่อยๆ ทำขึ้นมา แต่ก็ไม่ได้แปลว่า ถ้าไม่มี Career Path จะวางแผนพัฒนาพนักงานไม่ได้นะครับ เพียงแต่ถ้าเรามีระบบนี้ มันก็จะทำให้เรามองเห็นได้ว่า การที่พนักงานจะโตต่อไปยังตำแหน่งที่สูงขึ้นนั้น เขายังขาดความรู้ ทักษะ และความสามารถอะไรบ้าง เพราะการทำ Career Path จะมีเกณฑ์ที่กำหนดไว้ชัดเจนว่า พนักงานที่จะได้รับการเลื่อนระดับนั้นจะต้องผ่านอะไรมาบ้าง จะต้องรู้อะไร และต้องมีทักษะอะไรบ้าง ซึ่งเราก็สามารถเอาสิ่งเหล่านี้มาประกอบกับผลการประเมินพนักงาน แล้ววางแผนเพื่อพัฒนาพนักงานได้

• ระบบการเก็บข้อมูลพนักงาน อีกระบบหนึ่งที่หลายองค์กรมองข้ามไป หรืออาจจะไม่ค่อยให้ความสำคัญมากนัก แต่จริงๆแล้วสำคัญมากๆ เลย ก็คือ ระบบการบันทึกและเก็บข้อมูลพนักงานแต่ละคนที่เชื่อมโยงกันทั้งหมด ตั้งแต่เรื่องผลงาน ด้าน KPI ด้าน Competency ข้อมูล Feedback จากผู้จัดการ ข้อมูลการพัฒนาพนักงานตั้งแต่ปีแรกที่เข้ามาทำงาน และผลการพัฒนาเป็นอย่างไรบ้าง ฯลฯ เพราะข้อมูลเหล่านี้จะเป็นประโยชน์ต่อการบริหารทรัพยากรบุคคลอย่างมาก ทำให้เรารู้ว่า พนักงานแต่ละคนมีประวัติภูมิหลังการพัฒนามาอย่างไรบ้าง และจะต้องวางแผนอะไรกันต่อไปบ้าง

• ตัวพนักงานเอง อันนี้สำคัญครับ ตัวพนักงานเองก็ต้องสามารถประเมินตนเองได้จริงๆ ว่า ตนเองยังขาดอะไร และต้องพัฒนาอะไร ที่จะทำให้ผลงานของเราดีขึ้น และทำให้เราเติบโตต่อไปได้ ไม่ใช่มองว่าตัวเองเก่งแล้ว เป็นแล้วทุกเรื่อง อีกอย่างก็คือ ต้องเปิดรับ Feedback จากหัวหน้าของตนเองได้อย่างเข้าใจ ไม่ใช่ปิดใจ หรือตั้งกำแพงอย่างเดียว และมองว่า ตนเองเก่งแล้ว และไม่ต้องพัฒนา ถ้าพนักงานยังมองตัวเองไม่ออกบ้าง อันนี้ก็จะวางแผนพัฒนาได้ยาก อีกทั้งในปัจจุบัน หลายองค์กรมักจะให้ตัวพนักงานเองวางแผนพัฒนาตนเองกัน โดยดูจากผลงานที่ผ่านมา จากการประเมินตนเอง ดังนั้น ถ้าพนักงานไม่สามารถประเมินตนเองได้ ก็วางแผนพัฒนากันยากเช่นกัน

ดังนั้น ถ้าองค์กรของเราต้องการวางแผน และมีระบบการพัฒนาทรัพยากรบุคคลที่ตอบโจทย์ขององค์กรจริงๆ ก็คงต้องพิจารณาประเด็นต่างๆ ข้างต้นว่า องค์กรของเรานั้นมีความพร้อมในประเด็นต่างๆ เหล่านี้หรือยัง เพราะถ้าเราไม่มีระบบสนับสนุนในเรื่องของการพัฒนาพนักงานแล้ว สิ่งที่จะเกิดขึ้นก็คือ งบประมาณและเวลาที่ใช้ในการพัฒนาพนักงานจะเสียเปล่า พัฒนาไม่ตรงจุด หรือบางแห่งก็พัฒนามันแบบ mass กันเลยคือ พนักงานทุกคนต้องเรียน ทั้งๆ ที่งานก็ไม่ได้เกี่ยวอะไร