นิทานสอนใจ ตะแกรงสามอัน

เวลาที่ได้ยิน ได้อ่าน เรื่องราวใดๆ ที่ส่งมาถึงมือท่าน ท่านเชื่อหรือไม่ ชีวิตเราทุกวันนี้ มีเรื่องราวต่างๆ ผ่านเข้ามามากมาย เรื่องจริงบ้าง ไม่จริงบ้าง สำคัญบ้าง ไม่สำคัญบ้าง เราอาจจะแชร์ และบอกต่อเรื่องราวเหล่านั้นไปอีกหลายทอด นิทานวันนี้น่าจะพอสอนใจเราได้ในก่อนที่จะบอก แชร์ เรื่องราวใดๆ หรือ อาจจะใช้ในการรับฟังเรื่องราวก็ได้เช่นกัน

มีคนคนหนึ่งกระหืดกระหอบไปหานักปรัชญาท่านหนึ่ง แล้วพูดขึ้นมาว่า “ข้ามีข่าวจะมาบอกกับท่าน”

นักปรัชญาชิงพูดขึ้นมาก่อนว่า “เรื่องที่ท่านจะเล่าร่อนผ่านตะแกรงมาสามครั้งแล้วหรือยัง?”

ชายคนนั้นไม่เข้าใจว่าหมายถึงอะไร? จึงถามขึ้นว่า “ตะแกรงสามอัน ตะแกรงสามอันไหน?”

“ตะแกรงอันแรกคือ ความจริง ข่าวที่ท่านจะเล่าเป็นความจริงหรือเปล่า?”

ชายนั้นตอบว่า “ไม่รู้เหมือนกัน ข้าฟังมาจากที่เขาเล่า”

นักปรัชญาพูดต่อว่า “ตอนนี้เจ้าไปลองใช้ตะแกรงอันที่สองไปตรวจสอบดู ข่าวที่ท่านจะบอกข้า แม้จะไม่ใช่ความจริง แต่ก็ควรจะเป็นข่าวที่มีเจตนาดี”

ชายนั้นลังเลสักครู่แล้วพูดว่า “ไม่ เป็นเจตนาตรงข้ามกันเลย”

นักปรัชญาพูดต่อว่า “ถ้าอย่างนั้นเราใช้ตะแกรงอันที่สาม ข้าจะถามเจ้าอีกครั้ง ข่าวที่ทำให้เจ้าเร่งรีบอย่างนี้เป็นข่าวสำคัญหรือเปล่า?”

ชายคนนั้นรู้สึกเขินนิดๆ แล้วตอบว่า “ไม่ได้สำคัญอะไร?”

นักปรัชญานั้นพูดต่อว่า “เรื่องที่เจ้าจะเล่าให้ข้าฟัง ไม่ใช่เรื่องจริงแล้วก็ ไม่ได้มีเจตนาดี แล้วก็ไม่สำคัญ งั้นก็อย่าเล่าเลย ข่าวนั้นจะได้ไม่รบกวนจิตใจ ทั้งของเจ้าและของข้า”

มีคำพังเพยบทหนึ่งกล่าวว่า

“คำพูดดีๆหนึ่งคำอาจทำให้คนหัวเราะได้ คำพูดร้ายๆหนึ่งคำก็อาจทำให้คนกระโดดขึ้นมาได้เหมือนกัน”

บ่อยครั้งที่คำพูดของเราทำให้ผู้อื่นได้รับผลประโยชน์หรือเปล่า? หรือทำความเสียหายให้ผู้อื่น? หากก่อนจะพูดได้ผ่านการไตร่ตรอง มาครั้งหนึ่งก่อนแล้วเจ้าจะรู้ว่า มีหลายๆคำพูดที่ไม่มีความจำเป็นต้องพูดออกมา

การฝึกฝนเช่นนี้บ่อยๆจะทำให้เราสามารถควบคุมลิ้นของเรา ไม่ให้พูดเพ้อเจ้อออกมา แล้วไปทำร้ายผู้อื่น เมื่อคนเราสามารถควบคุมลิ้นได้ ก็สามารถควบคุมทุกอย่างในตัวได้

ในคัมภีร์ก็มักพูดว่า

“พูดมากอาจผิดพลาดได้ง่าย รู้จักสงบวาจาคือการมีปัญญา ต่อแต่นี้ไป ขอให้เจ้าระวังสิ่งที่เจ้าจะพูดออกมา ก็จะทำให้นาวาชีวิตของเจ้ามุ่งหน้าไปสู่ทิศทางที่ต่างจากเดิม”